پیوندهای هنری از دیر باز در همه جوامع معمول بوده اند. اما در قرن حاضر ظاهراً به علت مواجهه با دنیای ماشینی، شکل متفاوتی از آن را شاهد هستیم که بسیار آسیب پذیر می نمایند. چنانکه گاهی می شنویم، هنر با ذات خانواده سازگاری ندارد. در این خصوص اهالی سینما خیلی بیشتر به چشم می آیند. اما خوشبختانه در جامعه موسیقی هنری ایران نمونه های موفقی داریم که در این نوشتار کوتاه به ۹ مورد مشهور و نسبتاً مشهور اشاره کرده ام.
حسین دهلوی – سوسن اصلانی
بزرگ مرد موسیقی ایران نیاز به معرفی ندارد. آثار متنوع نوشتاری و شنیدای او تأثیر غیر قابل انکاری بر جریان موسیقی چند دهه اخیر گذاشته اند. حسین دهلوی پس از منصوب شدن به ریاست هنرستان موسیقی ملی در اوایل دهه ۴۰ به یکی از شاگردانش علاقه مند می شود و ازدواج می کند. سوسن اصلانی که با شوهرش ۲۰ سال اختلاف سن دارد، موسیقی را در هنرستان می آموزد و بعدها زیر نظر دهلوی ادامه فعالیت می دهد. ساز تخصص اش سنتور است و آلبومی هم با استفاده از نواهای محلی ایران منتشر کرده است. مهرنوش و دوقلوهای هاله و هومن، ثمره این ازدواج اند. مهرنوش در تهران و هاله در کانادا به اتفاق همسران شان زندگی می کنند. از این میان فقط هومن به شغل پدر و مادر روی آورده است. خیلی بیشتر از پدرش، با ساز پیانو آشناست. گاهی نیز در کنار پدر به داوری جشنواره های موسیقی جوان نیز می پردازد.
هوشنگ ظریف – پروین صالح
نوازنده دوست داشتنی تار و معلم خوشخوی موسیقی ایران کسی جز هوشنگ ظریف نیست. او شاگردان مشهوری چون حسین علیزاده، داریوش طلایی و شهریار فریوسفی را تربیت کرده است. همسرش پروین صالح سال ها در گروه استاد پایور ویلون و قیچک می نواخت و در بیشتر اجراها و ضبط ها عملاً همراه شوهرش بود. وی در حال حاضر مدیریت آموزشگاه موسیقی ظریف را بر عهده دارد. بقیه را از زبان او بشنوید: “ما در هنرستان با هم درس می خواندیم. یعنی از کلاس پنجم و ششم با هم بودیم. همچنین با سایر دوستان و هم دوره ای ها از بچگی بازی می کردیم تا کم کم بزرگ شدیم. در آن دوران حتی یادم است که سال ها با هم قهر بودیم اما نمی دانم، گویی بعد از هر قهر و غضبی، محبتی جای آن را می گیرد که بسیار عمیق است. در سال ۳۷ با یکدیگر نامزد شدیم و در تابستان ۳۸ ازدواج کردیم. حاصل ازدواج ما سه فرزند است دو پسر و یک دختر. پسر اولم شاهین ۳۸ سال سن دارد و مهندس نساجی است که در وین تحصیل کرده و در همانجا به سر می برد. پسر دومم بابک، مهندس کامپیوتر و او نیز در وین زندگی می کند. تنها دخترم ازدواج کرده و در تهران است.” (نقل از مجله هنر موسیقی بهمن ۱۳۷۸)
بیژن کامکار – نجمه تجدد حسینی
پدر دف نوازی در موسیقی شهری کسی جز بیژن کامکار نمی تواند باشد. هنوز هم با پیدایش نوازندگان خلاق دف، طعم دف نوازی او چیز دیگری است. وی در کنار دف، با ساز تار هم آشنایی دارد اما در غالب کنسرت ها و ضبط ها رباب می نوازد. صدای خوشی دارد و تا کنون در برخی آهنگ های ساخته حسین علیزاده و برادرانش هوشنگ و ارسلان و اردوان، صدایش را شنیده ایم. همسرش نجمه تجدد حسینی، خواننده توانایی است که در دو گروه کامکارها و تنبور شمس به سرپرستی کیخسرو پورناظری هنرنمایی می کند. این زوج هنری در آلبوم “سایه روشن مهتاب” به آهنگسازی احسان ذبیحی فر، یک دوصدایی هم خوانده اند. فرزندان شان نیریز (نوازنده تار) و هانا (نوازنده دف) نیز در گروه خانوادگی شان حضور دارند.
علی اکبر شکارچی – ماهرخ شکارچی
علی اکبر شکارچی با پشتوانه سال ها آهنگسازی و نوازندگی و تدریس موسیقی، هم اینک به اتفاق همسرش ماهرخ شکارچی در آموزشگاه موسیقی آرش، به تربیت هنرجو مشغول است. ساخته ها و نواخته های متعددی از او در حافظه شنیداری مان نقش بسته که در غالب شان، صدای گرم وی با صدای همسرش همراهی می شود. دو فرزندش آرش و آساره* نیز اهل موسیقی اند. پسرش گیتار کلاسیک، کمانچه و تنبک را به نیکویی می نوازد و دخترش علاوه بر نواختن کمانچه، همراه همیشگی پدر با ساز تنبک است.
همخوانی این زوج هنری با صدای ایرج رحمانپور را بشنوید
پشنگ کامکار- سودابه سالم
سودابه سالم که یکی از پیشگامان موسیقی کودک در ایران به شمار می رود با همکلاسی خود در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران ازدواج کرده است. زن و شوهر هر دو سنتور نوازند و شاید به همین دلیل فرزندشان سیاوش هم با مهارت زیاد سنتور می نوازد. پشنگ کامکار یکی از سنتور نوازان صاحب سبک معاصر به شمار می رود و علاوه بر آن، کارهای زیبایی را آهنگسازی و تنظیم کرده است که غالباً با صدای صدیق تعریف شنیده ایم. همسرش سودابه در حال حاضر شاخص ترین چهره فعال در موسیقی کودک به شمار می رود که بنای آموزش موسیقی به کودکان ایران زمین را نه الگوهای غربی، بلکه استفاده از عناصر موسیقی بومی گذاشته است.
محمد جلیل عندلیبی – مینو افتاده
برای معرفی برخی هنرمندان نیازی نیست، مجموعه ای از فعالیت هایشان را قطار کنیم. به طور مختصر جلیل عندلیبی یعنی تصنیف زیبای “میهن ای میهن” با صدای استاد شجریان که بارها آن را شنیده اید.
تصنیف میهن ای میهن با آهنگسازی جلیل عندلیبی ر ابشنوید
این آهنگساز و نوازنده سنتور، کارنامه پر و پیمانی دارد و با خوانندگانی چون شهرام ناظری و علیرضا افتخاری، آثار متعددی منتشر کرده است. همسر وی مینو افتاده به نوازندگی ویلون، کمانچه و قیچک تسلط دارد و در بیشتر کنسرت ها، پا به پای شوهرش نوازندگی می کند. دو فرزندش سالار و سانووا** نیز با این حرفه درگیرند. سالار در گروه پدرش تنبک می نوازد. سانووا هم علاوه بر نوازندگی عود به ویلون کلاسیک آشناست.
ارسلان کامکار – مریم ابراهیم پور
ارکستر مستر، نقشی است که ارسلان کامکار سال هاست بر عهده دارد، یعنی نفر دوم ارکستر سمفونیک تهران بعد از رهبر آن. اما این نوازنده چیره دست ویلون، در گروه خانوادگی کامکارها فقط عود می نوازد. ضمن اینکه ذوق آهنگسازی خوبی دارد و گاهی برای ارکستر بزرگ سازهای ایرانی، قطعه ای می نویسد و یا تنظیم می کند. همسرش مریم ابراهیم پور علاوه بر اینکه خواننده توانایی ست، به نوازندگی قیچک تسلط دارد. ابراهیم پور خواننده ثابت گروه کامکارهاست و گاهی نیز با گروه تنبور شمس به سرپرستی کیخسرو پور ناظری همکاری می کند.
کلیپ زیبایی از اجرای همسران کامکارها را ببینید
پیمان سلطانی – نیکو یوسفی
از نوازندگی تار تا رهبری ارکستر ملل، مسیری است که تا کنون پیمان سلطانی آن را پیموده و همچنان می پیماید. به ضرورت آهنگی می سازد و خیلی بیشتر از آن، ذهنش را درگیر فلسفه می کند. سخنور خوبی است و گاهی همانند همسرش نیکو یوسفی، دستی هم به قلم می برد. این زوج هنری از فعالان کمیته بین المللی ایکوم هستند. نیکو یوسفی علاوه بر نگارش و ترجمه مطالبی پیرامون موسیقی، دستی هم در آهنگسازی دارد و اخیراً نخستین کار دسته جمعی اش توسط نشر هرمس منتشر شده است.
سالار عقیلی – حریر شریعت زاده
یکی از موفق ترین خوانندگان جوان موسیقی ایرانی سالار عقیلی است. همکاری با بزرگان و نام آورانی چون ارشد تهماسبی (نوازده تار)، محمد موسوی (نوازنده بی بدیل نی)، گروه پر آوازه دستان و ارکستر موسیقی ملی به رهبری فرهاد فخرالدینی تضمین خوبی بودند تا وی به این موفقیت دست یابد. اما همسرش حریر شریعت زاده نحستین تجربه حرفه ای گری در دنیای موسیقی ایرانی را در همنوازی آواز سلطان آواز ایران تجربه کرد. پیانو نوازی اش در آلبوم “بوی باران” به آهنگسازی حسین یوسف زمانی و خوانندگی استاد شجریان در خاطر بیشتر علاقه مندان موسیقی ایرانی باقی است. شریعت زاده علاوه بر پیانو، به نواختن دف نیز آشنایی دارد و غالباً در کنسرت ها، همراه شوهرش دف می نوازد.
* آساره در گویش لری و بختیاری به معنی ستاره است
** سانووا در زبان زرتشتی، بر گرفته از آفتاب معنی می دهد
دیدگاهتان را بنویسید