تک تکو» پس از ساخته شدن بیش از چند روز قابل استفاده نیست زیرا با کاهش رطوبت چوب، خاصیت ارتجاعی و فنری‌اش از میان می‌رود و تمام ساز خشک می‌شود.
محمدرضا درویشی در کتاب دایره‌المعارف سازهای ایران در مورد «تک تکو» می‌نویسد: “تک تکو” نوعی کاستانیت (قاشقک) طبیعی است که در گذشته در بوشهر رایج بوده است. این ساز امروزه منسوخ شده اما در روستاهای اطراف بوشهر ممکن است هنوز به طور بسیار پراکنده دیده شود.
این ساز از چوب ساقه پنگ (خوشه خرما) که پهن و نسبتا ضخیم است ساخته می‌شود. این چوب حالت رشته‌ای و الیاف فشرده، ضخیم و محکمی دارد و همین کیفیت باعث شده که پنگ خاصیت فنری و ارتجاعی قابل توجهی داشته باشد. قسمتی از چوب پنگ را به طول تقریبی ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر می‌برند و از خوشه جدا می‌کنند و روی آن دو شکاف طولی به موازات هم ایجاد می‌کنند.
این شکاف‌ها تا حدود نیمی از چوب ادامه می‌یابد. بنابراین نیمه بالایی چوب با ایجاد این دو شکاف به سه قسمت تقسیم می‌شود و قسمت‌های جانبی به علت خاصیت فنری و ارتجاعی ناشی از بافت الیافی چوب می‌توانند از دو طرف به قسمت میانی ضربه بزنند. نیمه پایینی چوب پنگ که فاقد شکاف است نقش دسته ساز را خواهد داشت.
به گزارش ایسنا،به نقل از پایگاه اطلاع رسانی موسیقی ایران، «تک تکو» را فقط در فصل برداشت خرما (اردیبهشت تا اواخر تابستان) می‌توان ساخت زیرا پس از برداشت محصول خرما، چوب پنگ خشک می‌شود و قابل استفاده نیست. «تک تکو» پس از ساخته شدن نیز بیش از چند روز قابل استفاده نیست زیرا با کاهش رطوبت چوب، خاصیت ارتجاعی و فنری اش از میان می رود و تمام ساز خشک می‌شود.
نوازنده دسته «تک تکو» را در مشت می‌گیرد و آن را با نیروی مچ دست به چپ و راست حرکت می‌دهد. با این حرکت ضربه زن‌های مضاعف با شدت به قسمت میانی ساز می‌خورند و صدای شدیدی ایجاد می‌شود. شدت صدا و فاصله زمانی ضربه‌ها به شدت حرکت و سرعت دست نوازنده بستگی دارد. با تداوم حرکت دست می‌توان صداهای متوالی با این ساز تولید کرد. «تک تکو» غالبا به عنوان اسباب بازی توسط کودکان و نوجوانان نواخته می‌شود.
دیدگاهتان را بنویسید