×
×

سرقت موسیقی!

  • کد نوشته: 25886
  • موسیقی ایرانیان
  • چهارشنبه, ۸ام آذر ۱۳۹۱
  • ۰
  • «فردین خلعتبری» اسم آشنایی در حوزه آهنگسازی فیلم و سریال دارد. متولد ۱۳۴۳ است و موسیقی را با ساز فلوت آغاز کرد. بعد از انصراف از رشته سازه دانشگاه صنعتی شریف به سراغ موسیقی رفت و در دانشکده هنرهای زیبا تحصیلات خود را ادامه داد.  از آثار معروف او در حوزه موسیقی فیلم و سریال […]

  • «فردین خلعتبری» اسم آشنایی در حوزه آهنگسازی فیلم و سریال دارد. متولد ۱۳۴۳ است و موسیقی را با ساز فلوت آغاز کرد. بعد از انصراف از رشته سازه دانشگاه صنعتی شریف به سراغ موسیقی رفت و در دانشکده هنرهای زیبا تحصیلات خود را ادامه داد.

     از آثار معروف او در حوزه موسیقی فیلم و سریال می‌توان به گل یخ، به رنگ ارغوان، اتوبوس شب، شارلاتان، چتری برای دو نفر و این آخری‌ها پرتقال خونی، تهران ۱۵۰۰و یک روز دیگر اشاره کرد. موسیقی ماندگار سریال‌های «شب دهم» و «مدار صفر درجه» هم از آثار خلعتبری است. با او به عنوان آهنگسازی صاحب نام درباره پدیده سرقت موسیقی گفت‌وگو کردیم. او به قانون کپی رایت اشاره کرد و اینکه در ایران به این چیزها دقت نمی‌شود. اکثرا کسانی دست به این سرقت‌ها می‌زنند که می‌خواهند برای خودشان اسم و رسمی دست و پا کنند. او معتقد است حتی اگر افراد پشت آلبوم‌شان از منبع اصلی آهنگ نام ببرند باز، قابل گذشت است.

    بعضی خواننده‌های ایرانی که آهنگ‌های خارجی را بر‌می‌دارند و با شعری ایرانی می‌خوانند‌، کاور آهنگ نام‌گذاری کرده‌اند. این نام‌گذاری درست است؟ اصلا برداشتن آهنگ از جای دیگر و مصادره‌اش به نفع خود کار درستی است؟

    این کار کاور نیست. کاور کردن موسیقی یعنی عینا موسیقی را اجرا کنند ولی با صدایی دیگر. این کار اتفاقا کار خوبی است و آهنگ را زنده نگه می‌دارد. در غرب هم این اتفاق می‌افتد. بیشتر درباره آهنگ‌هایی این اتفاق می‌افتد که قدیمی هستند. بازخوانی‌شان باعث ماندگاری‌شان می‌شود. البته آن چیزی که شما می‌گویید، اینکه آهنگ‌های خارجی را برمی‌دارند و رویش شعر می‌گذارند درباره افراد بزرگ هم اتفاق می‌افتد. اگر بررسی کنید خواهید دید کسانی هستند که در کشور برای خودشان اسم و رسمی دارند.

    ولی این کاری که خواننده‌های ایرانی انجام می‌دهند تغییر شعر است با حفظ آهنگ! در واقع آن کاری که شما می‌گویید نیست. یعنی خیلی‌هایشان روی آهنگ دیگری شعری می‌گذارند و آن را اجرا می‌کنند.

    بله. این اتفاق بیشتر هم در حوزه موسیقی پاپ رخ می‌دهد. یک آهنگ معروفی را بر‌می‌دارند و رویش شعری فارسی می‌گذارند و می‌خوانند.

    خب این کار، دزدی هنری محسوب نمی‌شود؟

    اینکه این کار غلط است یا نه باید بررسی شود. در واقع این کار را وقتی یک خواننده معروف ایرانی انجام می‌دهد، کار درستی نیست. در واقع یک نوع دزدی محسوب می‌شود. ولی اتفاقا کار رایجی شده و خیلی از خواننده‌های معروف هم این کار را انجام می‌دهند و کارشان با اقبال عمومی هم روبه‌رو می‌شود. در کل اگر اعلام نکنند که آهنگ‌شان را از جایی برداشته‌اند و مال کس دیگری است، کار غیراخلاقی‌ای انجام داده‌اند.

    لزومی برای اینکه بگویند از کجا آهنگ را برداشته‌‌اند وجود دارد؟ چون به هر حال مردم اگر خوره موسیقی نباشند این اتفاق را متوجه نمی‌شوند. تعداد خوره‌های موسیقی هم که زیاد نیست.

    شاید مردم متوجه این قضیه شوند ولی مرجعی نیست که بخواهد این قضیه را دنبال کند. برداشتن آهنگ از قطعه‌های خارجی در ایران کار رایجی است. در واقع این اتفاق در همه زمینه‌ها رخ می‌دهد. مثلا ساخت فیلمی از روی فیلمی خارجی که کپی ایرانی‌اش ساخته می‌شود! یا پوستر فیلم‌ها که طراحی می‌شود اکثرا برداشتی از کارهای خارجی است حتی بعضی‌هایشان عینا کپی هستند. در زمینه نقاشی هم همینطور است. در واقع انگار اورجینال بودن کار، مزیت محسوب نمی‌شود!

    چرا؟

    یکی از دلایل اصلی‌اش ناآگاه بودن مخاطب عام و گاهی هم فراتر از آن ناآگاهی مخاطب خاص است. خود اهالی هنر هم گاهی آگاهی کامل درباره این چیزها ندارند. در کشورهای اروپایی و آمریکایی اورجینال کارها را بررسی می‌کنند که اصل بودنش را بفهمند. اگر کپی نباشد که هیچ، می‌تواند منتشر شود ولی اگر حتی تاثیر پذیری‌اش از آهنگ‌های دیگر از یک حدی بیشتر باشد نه تنها اجازه پخش نمی‌دهند که در مراتب بالاتر اگر این کار از یک خواننده معروف سر بزند، حتی رسوایش هم می‌کنند و به عنوان دزد معرفی می‌شود! ولی این مراتب در ایران وجود ندارد. حالا یک نمونه خیلی ساده نام ببرم؛ مثلا در فیلم اشک‌ها و لبخندها که در ایران دوبله شد، آن قسمتی که شعر خوانده می‌شود، در دوبله شعر را عوض کرده‌‌اند و یک شعر فارسی به جایش گذاشته‌‌اند. این کار هم حتی کار درست و قانونی‌ای نیست ولی در اینجا انجام می‌شود. این کار متاسفانه در ایران متداول شده. حتی اگر نگاه کنید می‌بینید که چقدر از کارهای ترکی و عربی در ایران با شعری متفاوت خوانده می‌شوند.

    خب در ایران مثل خارج از کشور جایی برای بررسی آثار وجود ندارد؟

    خب این بر‌می‌گردد به اینکه بحث حقوقی ماجرا مطرح شود. یعنی کسی، صاحب اثری باشد و شکایتی بکند. کسی که در ترکیه فلان آهنگ را خوانده و در ایران از آهنگش استفاده می‌شود، اصلا خبر ندارد که دارد در ایران این اتفاق می‌افتد. برای همین هم مدعی نمی‌شود. در واقع چون حضور مولف و صاحب اثر و شخص حقوقی را نداریم نمی‌توانیم به بررسی هم امیدوار باشیم.

    چه باید کرد تا این اتفاق کم شود؟ به هر حال هر روز هم در حال بیشتر شدن است. اصلا خواننده‌هایی سراغ این کارها می‌روند که برای خودشان اسم و رسمی دارند!

    مسئله این است که جامعه فرهنگی و منتقدین هنری حضور فعالی ندارند حتی گاهی آگاهی هم ندارند. اصلا همان‌ها هستند که باید بیایند و بدون رودربایستی اگر آهنگی کپی می‌شود مطرحش کنند و آنقدر این کار را تکرار کنند که اعتبار به دست آمده برای خواننده از بین برود. در واقع این فعالان هنری باید کاری کنند که این کار غیراخلاقی ضایع شود و خواننده‌ها کمتر به سراغش بروند.

    گاهی در بعضی آلبوم‌ها دیده می‌شود که اگر آهنگی را از قطعه‌ای خارجی برداشته‌‌اند اسم آن آهنگساز را می‌زنند. در همین حد کفایت نمی‌کند؟

    خب این کار اخلاقی‌تر است ولی باز هم درست نیست. اصلا می‌شود با کمپانی تولید‌کننده آن آهنگ صحبت کنند که در جریان باشد که آهنگش در جای دیگری استفاده می‌شود.

    کلا این اتفاق از کجا نشأت می‌گیرد؟

    اینها همه‌اش به خاطر حضور موسیقی غیر بومی و اعتبار دادن به آن است. این اتفاق که در موسیقی پاپ بیشتر رخ می‌دهد به این خاطر است که تولید موسیقی پاپ در کشور ما کمی افسارگسیخته است. این کار را هم بیشتر خواننده‌های جوان انجام می‌دهند که می‌خواهند از این طریق به جایی برسند و برای خودشان اسم و رسمی درست کنند. در کل کپی کردن غیراخلاقی و غیرقانونی است و پیگرد قانونی دارد. اگر هنرمندان بخواهند قانون کپی رایت در مورد آثار آنها رعایت شود باید خودشان هم این قانون را درباره دیگران رعایت کنند.

    https://musiceiranian.ir/?p=25886
       
    برچسب ها

    مطالب مرتبط

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *