فرامرز گرمرودی در نشست خبری و مراسم رونمایی از مجموعه کتاب موغام شور درفرهنگسرای نیاوران با اشاره به کارکردهای هنر موسیقی، اظهار داشت: صحبت درباره هر پدیده ای بدون توجه به کارکردهای آن غیر ممکن است چراکه کارکرد هنر، انسان سازی است و مرزی هم ندارد.
به گزارش سایت خبری و تحلیلی «موسیقی ایرانیان»، نویسنده کتاب «موغام شور» با اشاره به اهمیت دادن به موسیقی در کشور آذربایجان، اظهارکرد: امروز در موسیقی ایران مباحث مالی از عمده ترین دغدغه های ذهنی هنرمندان است اما در کشوری مثل آذربایجان یکی از اساتید موسیقی برای نام نویسی یکی از شاگردانش طلاهای همسرش را می فروشد تا این شاگرد را به دانشگاه بفرستد.
وی با اشاره به جایگاه موسیقی مقامی (موغام) در دل و جان مردم آذربایجان ،گفت: در ایران هنرمندان پرداختن به موسیقی به شکل ساده را نمی پذیرند اما انچه باعث پیشرفت موسیقی در آذربایجان شده این است که موسیقی در زندگی مردم جاری است حتی مردم عادی هم می دانند گوشه و دستگاه چیست.
نزدیکی هنرمندان موسیقی آذربایجان با عامه مردم
وی افزود: در جمهوری آذربایجان نوازندگان مطرح این کشور در چادرها می نشینند و برای مردم اجرا می کنند همین باعث ارتباط نزدیک مردم با موسیقی می شود.
صداهای دیگر هنرمندان را باید شنید
این هنرمند به سابقه موسیقی در ایران اشاره کرد و گفت: در گذشته ایران موسیقی اشرافی برای سلاطین قاجار بود بعدها آدم های مثل درویش خان و احمد مستوفی به شکل توده ای آن را وارد جامعه کردند امروز تعداد هنرمندان موسیقی زیاد شده است اما ما نیاز داریم از تجربه های دیگران در پیشرفت موسیقی مان استفاده کنیم و از آنها که جلوتر از ما هستند یاد بگیریم ما نیاز داریم غیر از صدای استاد شجریان صداهای دیگرهنرمندان را هم گوش دهیم.
همکاری در زمینه اشتراکات فرهنگی دشوار نیست
در ادامه این نشست محقق موسیقی دستگاهی هم گفت: اگرچه مرزهای ایران و آذربایجان ۲۰۰ سال است که جدا شده اما اشتراکات فرهنگی این دو کشور از قرن ها پیش وجود داشته است. به همین دلیل مطالعه موسیقی در بخش دستگاهی و پاسخ به سئوالات در این زمینه برای ایرانی‌ها و کسانی که در جمهوری آذربایجان هستند بدون مطالعه این دو سنت امکانپذیر نیست به همین خاطر این دو کشور نیازمند این روابط فرهنگی هستند.
بابک خضرائی، با اشاره به ثبت تار توسط کشور آذربایجان گفت: با وجود اینکه ثبت این ساز حواشی زیادی ایجاد کرد اما در ادامه ثبت کمانچه به‌نام دو کشور در یونسکو نشان داد که همکاری در این زمینه دشوار نیست و ما نیازمند رفع سوتفاهم‌‌ها هستیم. مسلما هیچ کشوری مانند آذربایجان با کشور ماه مشترکات فرهنگی علی الخصوص در موسیقی ندارد.
این محقق موسیقی ادامه داد: مفهوم دستگاه را تنها در موسیقی ایران و موسیقی جمهوری آذربایجان می‌توان دید البته آنچه در ایران دستگاه نامیده می‌شود، در آذربایجان موغام می‌گویند و مثلاً درآمد در آذربایجان معادل پیش‌درآمد در ایران است و آنچه در ایران درآمد گفته می‌شود در آذربایجان مایه می‌گویند. اما اشتراکات مفهومی زیادی وجود دارد.
او یادآورشد: از بیات ترک و آذربایجانی که بگذریم، گوشه‌های دیگری مثل گرایلی و احتمالأ قرچه هم نام‌های ترکی در ردیف موسیقی ایران هستند و در آذربایجان هم نام‌ها و اصطلاحات فارسی بسیاری دیده می‌شود.
اشتراکات فرهنگی نباید قربانی نگاه های قوم گرایانه شود
این پژوهشگر همچنین گفت: در بسیاری از کشورهای همجوار سنت آوازی ایران و آذربایجان به عنوان غنی‌ترین سنت‌های آوازی منطقه شناخته می‌شود. این پیوندها و فرهنگ مشترک را چرا باید به خاطر مسائل قوم‌گرایانه نادیده گرفت؟ در میان این منازعات فرهنگ است که ضربه می‌خورد.
تفاوت اساسی نظام ریتم ها در موسیقی ایران و آذربایجان
وی در ادامه افزود: وزن موسیقایی در موسیقی ایران در ۲۰۰ یا ۳۰۰ سال گذشته عمدتا مبتنی بر وزن عروضی اشعار کلاسیک بوده است ولی بیشتر سنت موسیقایی آذربایجان بر اساس اشعار فولکلوریک شکل گرفته است که وزن عروضی کلاسیک ندارند بنابراین نظام ریتمیک آن تفاوت‌هایی با اوزان موسیقی ایرانی دارد.
در ادامه این نشست «دامون شش بلوکی» گفت: موغام در موسیقی آذربایجان، همان ردیف و دستگاه در موسیقی ایرانی است. اما در آذربایجان طی سالهای طولانی به صورت آکادمیک این مسائل در بخش آموزش و اجرا پیگیری شده است.
ایجاد فاصله فرهنگی بخاطر تفکیک های سیاسی
وی افزود: متاسفانه یکی از معضلات موجود میان ما و جمهوری آذربایجان، بحث تفکیک های سیاسی است که باعث شده میان دو کشور فاصله ایجاد شود در صورتی که این دو کشور کاملا ریشه در یک فرهنگ دارند.
او ادامه داد: به هر حال طی سالها موسیقی در آذربایجان در شیوه اجرایی مانند مبانی تطبیقی که شامل: تطبیق گوشه ها، تطبیق دستگاه ها و ریشه های مشترک و گوشه هایی که در حال حاضر در کشور ما وجود ندارد و در آذربایجان وجود دارد تفاوت هایی را دارد.
مراسم رونمایی از مجموعه کتاب ‘موغام شور’ اثر فرامرز گرمرودی با همکاری «الشن منصوراف» و «ایلگار فهمی»، با حضور«دامون شش بلوکی»و «بابک خضرائی» و کارگاه پژوهشی مبانی تطبیقی موسیقی مقامات آذربایجان و ردیف دستگاهی موسیقی ایران» در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.
دیدگاهتان را بنویسید