کنسرت کیهان کلهر

یاسر شیخی یگانه: شب‌های آخرین ماهِ سال است و تالار وحدت شب‌هایی با شکوه را به خود می‌بیند. از چهارم تا دهمِ اسفند، هر شب، کیهان کلهر و اردال ارزنجان، یکی با کمانچه و دیگری با باغلاما روی صحنه می‌روند. کیپ‌تاکیپِ تالار وحدت هم پُر می‌شود از علاقه‌مندان به موسیقیِ ناب.

کیهان و اردال در این شب‌ها نغمه‌هایی می‌نوازند که اساسش بر مقام‌های کردی غرب ایران و موسیقی علویِ شرق ترکیه استوار است.

این دو، نغمه‌ای را انتخاب می‌کنند و همان را بسط می‌دهند. آنقدر بسط می‌دهند که به جای تازه‌ای برسند. جایی که تازگیِ خودش را دارد و دیگر آن نغمه‌ی اولیه نیست.

آنان این بار و در کنسرت شب‌های اسفند، دست روی نغمه‌هایی ناب از موسیقی کُردی و موسیقی شرق ترکیه گذاشته‌اند. تمام نغمه‌هایی که در این کنسرت می‌شنوید آشناست. نغمه‌هایی که علاقه‌مندان به موسیقی، بارها و بارها آنها را شنیده‌اند؛ اما این‌بار روایت متفاوت است.

ارزنجان با باغلاما، پایه‌ی هر ملودی را اجرا می‌کند و کلهر همان نغمه را بسط می‌دهد. بعد هر دو با هم همراه می‌شوند تا بداهه‌وآر به نغمه‌ای برسند که حاصلِ همان «آن» است.

آنان هر جا که لازم باشد سکوت می‌کنند؛ سکوت‌هایی که گاهی به قدرِ چند میزان است. جالب اینکه حاضران در تالار وحدت هم با آنان همراه می‌شوند و سکوت‌های طولانیِ کیهان و اردال را به نشانه‌ی پایانِ قطعه متصور نمی‌شوند. در نخستین قطعه‌ای که این دو هنرمند می‌نوازند؛ سکوت‌ها گاهی حرف‌های بیشتری نسبت به نغمه‌ها، برای گفتن دارند.
هر جا هم که لازم باشد در همنوازی‌ها، سرکِشی می‌کنند و ناله‌هایی غریب از سازهایشان در می‌آورند.

به هر روی هر که این کنسرت را دیده و یا خواهد دید، سفری دور و دراز خواهد داشت. سفری که با نخستین نغمه‌ها آغاز می‌شود و با پایان کنسرت هنوز هم ادامه دارد. شاید اگر بخواهید می‌توانید تا چند روز پس از اجرا هم به همان سفر و با مرورِ همنوازی‌ها، ادامه دهید.

شبِ هوشنگ ظریف

در ابتدای اجرای شب گذشته(یکشنبه ششم اسفند ۱۳۹۶) کیهان کلهر پیش از آغاز اجرا گفت: در سال های گذشته عزیزان بسیاری را از دست داده‌ایم که به موسیقی خدمت بسیار کرده‌اند و ما هم همیشه به یادشان هستیم، اما این مسئله نباید موجب شود که از یاد عزیزانی که در میان ما هستند و مشغول فعالیتند و شاگرد تربیت می‌کنند، غافل شویم.
اجراهای شب‌های گذشته را به بهمن رجبی و هنگامه اخوان تقدیم کردیم. اجرای امشب را به هوشنگ ظریف تقدیم می‌کنیم.

شباهت‌های تنبور و باغلاما

اردال ارزنجان شاگرد برجسته «عارف ساء» نوازنده افسانه‌ای ساز «باغلاما» منتسب به موسیقی علویه در شرق ترکیه است. منطقه‌ای که از لحاظ زیستی و فرهنگی اشتراکات فراوانی با منطقه کردنشین غرب ایران دارد. موقعیت ساز باغلاما در شرق ترکیه قابل قیاس با ساز تنبور در غرب ایران است. با این تفاوت که این ساز چند دهه زودتر از ساز تنبور وارد عرصه موسیقی شهری شده است و اکنون به عنوان ساز رسمی در موسیقی کلاسیک ترکیه مطرح است.

گزارش متنی خبرگزاری تسنیم از این کنسرت را دنبال کردید، در ادامه هم می توانید عکسهای سایت خبری و تحلیلی «موسیقی ایرانیان» (عکاس: مرضیه امیری) از اجرای کیهان کلهر و اردال ارزنجان را مشاهده نمایید.