شاید برخی مداحی‌های امروز وام‌گرفته از ملودی‌های موسیقی پاپ بوده و از نظر موسیقایی ارزش چندانی نداشته باشند؛ اما تهران قدیم، مداحان اصیل و صاحب‌سبکی داشته که صدایشان تداعی‌کننده نغمه‌های اصیل عاشورایی است. بسیاری از این مداحانِ بااصالت دیگر در قید حیات نیستند و صرفاً نغمات صوتی با کیفیت نه‌چندان بالا از آنها باقی مانده است. از طرفی ممکن است نسل جدید حتی نام این مداحان بزرگ را نشنیده باشند.
عزاداری حسینی میان قدما نظم و شور خاصی داشت که البته شاید این سبک هنوز در گوشه و کنار کشور رواج داشته باشد. برای گذشتگان، این آیین به‌صورت بخش‌بندی پیش می‌رفت و خوانندگان مذهبی بی‌مقدمه سراغ مرور مصیبت‌ها نمی‌رفتند. روش رایج خواندن این‌طور بود که ابتدا با ذکر یا دعایی آهنگین، نام خداوند را با احترام می‌خواندند و به این کار خُطبه‌خوانی می‌گفتند. سپس سراغ مدح‌خوانی و مصیبت‌خوانی می‌رفتند.
«موسیقی ما» در این گزارش تعدادی از مداحان صاحب‌سبک تهران قدیم را که دیگر نمونه مداحی‌شان وجود ندارد، به شما معرفی خواهد کرد:
- * زنده‌یاد عزیزالله مبارکی
یکی از مداحان تهران قدیم بود که با صدای خوش‌اش نغمه‌های حسینی را برای مردم زمزمه می‌کرد. او دروس حوزوی را گذرانده بود و در طول زندگی‌اش از راه کشاورزی و خواربارفروشی روزگار می‌گذراند. این شاعر آیینی علاوه بر تبلیغ دین، در قالب مداحی با هیأت‌های بسیاری از جمله جامعه مداح، پیر عطا، افجه‌ای‌های مقیم تهران، علی‌اکبری‌ها و انجمن‌های ادبی «حلال مشکلات» به همکاری پرداخت. مبارکی که صدایش تداعی‌کننده نغمه‌های عاشورایی اصیل است، آذرماه سال ۱۳۸۵به دلیل عارضه مغزی به دیدار حق شتافت و در بهشت‌زهرا (س) آرمید.
- * زنده‌یاد سیدمصطفی هاشمی‌دانا
یکی دیگر از این مداحان قدیم محسوب می‌شد که نفس‌اش قدسی بود و با ذکر نام «اباعبدالله (ع)» اشک از چشمان خودش و مخاطبانش جاری می‌شد. او تحصیلات قرآنی داشت و در طول حیاتش به شغل سراجی، پیچ و مهره‌سازی و کاروان‌داری زیارتی می‌پرداخت. این مداح علاوه بر تبلیغ دینی، در قالب مداحی با هیأت‌های بسیاری از جمله جامعه مداح شرق، صنف آهن‌فروشان، مسجد انصار (خیابان هدایت) و… به همکاری پرداخت. او خردادماه سال ۱۳۸۴ خورشیدی به دلیل عارضه مغزی به دیدار حق شتافت و در باغ طوطی حرم حضرت عبدالعظیم (ع) به آرامش رسید.
- * زنده‌یاد احمد شیشه‌گران
معروف به «شمشیری» از دیگر مداحان تهران قدیم بود که با صدایش نغمه‌های حسینی را برای مردم زمزمه می‌کرد. تحصیلاتش مدرک سیکل بود و به تبلیغ دینی در قالب مداحی می‌پرداخت. زنده‌یاد شیشه‌گران در هیأت مهدیون، فاطمیون، قائم آل‌محمد (عج)، حضرت رقیه (س) و ابوالفضلی‌های غرب تهران به طور ثابت برنامه اجرا کرده است. در پنجم مردادماه ۱۳۷۰ به علت سکته مغزی از دنیا رفت و در آرامگاه ابن‌بابویه آرام گرفت.
- * زنده‌یاد علی‌اصغر خراط‌ها
از جمله مداحان تهران قدیم به شمار می‌رفت که خودش را با عنوان «غلام اباعبدالله (ع)» معرفی می‌کرد و صدایش تداعی‌کننده نغمه‌های عاشورایی اصیل است. او همراه با مداحی به آهن‌فروشی نیز مشغول بود و در هیئت صنف آهن‌فروشان تهران، جوانان اسلامی و محبان‌الفاطمه (س) به طور ثابت برنامه اجرا می‌کرد. علی‌اصغر خراط‌ها به دلیل نارسایی کلیوی ناشی از دیابت بیستم دی‌ماه ۱۳۷۳ از دنیا رفت و در قطعه ۲۰ بهشت‌زهرا (س) برای همیشه آرمیده است.
- * زنده‌یاد محمد کوثری‌زاده
از دیگر مداحان قدیمی به شمار می‌رفت که نفس‌اش قدسی بود و با ذکر نام «اباعبدالله (ع)» اشک از چشمانش جاری می‌شد. زنده‌یاد کوثری علاوه بر تبلیغ دینی در قالب مداحی با هیئت‌های بسیاری از جمله تکیه شاه خراسان، تکیه شادقلی قم، حسینیه دلریش، صنف لباس‌فروشان (تهران)، حسینیه جماران و… به همکاری پرداخت. این مداح که صدایش تداعی‌کننده نغمه‌های عاشورایی اصیل است، خرداد سال ۱۳۷۷ جان به جان‌آفرین تسلیم کرد و در بقعه شهید عراقی در حرم حضرت معصومه(س) آرمید.
دیدگاهتان را بنویسید