ندا سیجانی: موسیقی ایرانی و ظرفیت‌های بسیار آن با هنرنمایی هنرمندان برجسته ما این امکان را می‌دهند تا درکنار فرهنگ‌های مختلف هنر خود را به نمایش بگذارند اما این بار نجوای دو ساز نیست بلکه بلبل شرق و همای ایران است. دو هنرمند در سبک موسیقی آوازی که قرار است طی سه شب کنسرت «جنجال دو دیوانه» را از ۱۹ تا ۲۱ اسفند در سالن وزارت کشور برگزار و موسیقی ایرانی و آذری را همنشین هم کنند. گفت‌و‌گو با این دو هنرمند را درادامه می‌خوانید.
- در ابتدا در خصوص هدف‌تان از برگزاری این کنسرت بفرمایید؟
پرواز همای: هدف من اجرای یک موسیقی متفاوت با رنگی تازه و یک نوآوری در کنار ستاره موسیقی آذربایجان است. استاد عالیم قاسماف در همه جای دنیا شهره عام و خاص بوده وهستند و کنسرت‌های بزرگی را برگزار کرده‌اند. بنابراین بودن و اجرا کردن در کنارایشان روی صحنه می‌تواند یک اجرای متفاوت باشد که در موسیقی ما متاسفانه کمتراتفاق افتاده است.
- این اتفاق به تجربه های پیشین شما در قالب موسیقی تلفیقی برمی‌گردد .البته حضور ستاره موسیقی آذربایجان قطعا بسیار متفاوت‌تر خواهد بود این نوع فعالیت‌ها شاید به عقیده عده‌ای برای دیده شدن و یا مطرح شدن پرواز همای باشد نظر شما دراین باره چیست؟
پرواز همای: من همیشه درکارهایم سعی کرده‌ام کارمتفاوتی انجام بدهم و با هنرمندان بسیار بزرگی درعرصه بین‌الملل اجرای برنامه داشته‌ام و در واقع اهداف بزرگی از انجام آن دارم؛ یکی از این عزیزان که پیشنهاد همکاری داشتم و بسیار علاقمند بودم از توانایی و قدرتشان روی صحنه استفاده کنم استاد عالیم قاسماف است. زمانی که اجرای ایشان را در فستیوال مُقام دیدم و شنیدم هم شیفته صدا، تکنیک و شیدایی قاسماف روی صحنه شدم و هم آموختم و تصمیم گرفتم یک کار مشترک انجام بدهم. ایده‌ای خوب و جالب درخصوص ترکیب دو زبان و ترجمه آهنگ ها به زبان متفاوت.در واقع طی یک احساس مشترک با ایشان به این نتیجه رسیدم که می‌توانیم از ترکیب این دوموسیقی و دو زبان این شیدایی را در ایران روی صحنه ببریم. اما در مورد مطرح شدن باید بگویم مخاطبان من و عالیم قاسم اف برای شنیدن یک موسیقی خوب می‌آیند. من نیازی به جلب توجه و مطرح شدن ندارم و در بهترین سالن‌های دنیا بهترین و موفق‌ترین اجرا‌ها را داشته‌ام البته این افتخاریست که در کنار عالیم قاسماف اجرای برنامه خواهم داشت و به نظر من این حرف‌ها از زبان مردم و مخاطبان ما نیست یا نظر اهالی رسانه است و یا کسانی که خود را منتقد موسیقی می‌دانند و یا موزیسین‌ها که بالاخره حتما دلیل خاص خودشان را دارند اما من به این حرف‌ها توجهی ندارم و کارخودم را انجام می‌دهم.
- چطور شد این پیشنهاد را مطرح کردید؟
پرواز همای: از کودکی علاقمند به اجرای عالیم قاسماف بودم و فیلم و اجراهای بسیاری از ایشان دیدم اما در فستیوال مُقام که خود من نیز اجرای کنسرت داشتم وقتی برای نخستین بار اجرای زنده قاسماف را دیدم تحت‌تاثیر قرار گرفتم و دوباره به آذربایجان سفر کردم و این پیشنهاد را مطرح کرده و ازایشان دعوت کردم یک اجرای مشترک داشته باشیم استاد عالیم قاسماف نیز وقتی آلبوم «موسی و شبان» را دیدند از این کار لذت بردند و تحت تاثیر قرار گرفتند و پس از تحقیقاتی روی کارهایم به نتایجی که خواستند رسیدند و من نیز بروی این پروژها کارکردم که حدود سه سال طول کشید.
- در کشور ما هم هنرمندان خوبی چه آذری زبان چه فارسی هستند که قطعا چنین همکاری های نیز می‌تواند در داخل کشور صورت بگیره در این مورد نظری دارید؟
پرواز همای: بله. اما قابلیت و توانایی هنرمندان ما هرگز قابل مقایسه با عالیم قاسماف نیست. ایشان از یک فرهنگ دیگر با یک تکنیک و توانایی متفاوت هستند. خود من به شخصه علاقمند هستم با اسطوره‌ها همکاری داشته باشم و از توانایی‌های آنها بهره ببرم. در ایران کسی چون عالم قاسماف نمی‌بینم که چنین شیدایی و احساسی را داشته باشد تا بتوانیم کار مشترک با یکدیگر داشته باشیم.
اما در بخشی دیگر نیز باید بگویم متاسفانه با هنرمندان ایرانی نمی‌توانیم همکاری داشته باشیم. شما بگویید با کدام استاد ایرانی می‌توان در مورد یک کار مشترک سخن گفت؟! به نظر من هنرمندان ایرانی چندان تمایلی به انجام این کارها ندارند واهل خودبینی هستند و اگر بحث به این کارها بکشد مشکلات فراوانی بوجود خواهد آمد اما یک انسان بزرگ چون استاد عالیم قاسماف بدون هیج تکبر، خودخواهی و کینه و حسادتی این پیشنهاد را می‌پذیرد و به توانایی‌های طرف مقابلش آگاه است و نگاه مثبتی دارد. البته هنرمندان بزرگی در کشور ما هستند که شاید این اتفاق صورت بگیرد. خود من آخرین باری که یک کار مشترک انجام دادم سمفونی «موسی و شبان» با آقای شهرداد روحانی بود که بعد ازآن توبه کردم دیگرهیچ کار مشترکی با هنرمندان ایرانی انجام ندهم.
- آیا چنین اتفاقی با دیگرهنرمندان غیرایرانی والبته برجسته و مطرح تکرارخواهد شد؟
پرواز همای: بله قطعا. درآینده خبرهاى زیادى در باره‌ى همکاری من با هنرمندان بزرگ دنیا خواهید شنید.
- در زمینه موسیقی سازی چنین اتفاقاتی پیش از این صورت گرفته مثل اجرای چند ماه اخیر استاد کلهر و نوازنده باقلاما ترکیه (ارادال ارزنجان) اما درموسیقی آوازی ایران که دوخواننده ازدو فرهنگ متفاوت کنار هم بنشینند بندرت بوده و شاید هم اولین تجربه دراین مورد توضیح می‌فرمایید.
پرواز همای: بله. در موسیقی سازی این کار از دست نابغه‌ای چون استاد کیهان کلهر برمی‌آید و معمولا ایشان چنین کارهای بزرگی انجام می‌دهند. همچنین استاد حسین علیزاده و دیگر هنرمندان کشورمان. اما در زمینه موسیقی آوازی چنین اتفاقی یا پیش از این صورت نگرفته یا اگر بوده چندان فاخر و چشم گیر نیست. حال به امید خدا ما این طرح را روی صحنه ببریم و من فکر می کنم اتفاق بسیار متفاوتی خواهد بود همانطور که روی پوستر نامگذاری شده است «جنجال دو دیوانه » بر همین اساس هم باید از آن انتظار داشت.به هرحال دو سال و نیم روی این پروژه، شعرها و آهنگ‌ها کار شده است. آقای صالح سجادی شاعر آذربایجان روی این کار وقت بسیاری گذاشتند و تمام اشعار را به زبان آذری ترجمه کردند.البته بخش بسیاری از اشعار فارسی و آذری به سروده من بوده است.
- در خصوص عنوان این کنسرت “جنجال دو دیوانه” به نظر شما کمی اغراق نشده است به هر حال رزومه کاری شما با استاد قاسم اف بسیار متفاوت است؟
پرواز همای: اینگونه سوال‌ها و مقایسه‌ها فقط از روزنامه‌نگارهاى ایرانى بر می‌آید و گرنه معیار انتخاب اسم براى این کنسرت رزومه‌ى کارى و سنى دو هنرمند نیست بلکه نوع موسیقى است که قرار است اجرا شود و نام یکى از آهنگ‌هایى که اجرا می‌شود «جنجال دو دیوانه» است.باید بگویم این کنسرت فقط یک اجراى معمولى روى صحنه نیست بلکه در پس آن هزاران اندیشه، تفکر و تلاش سه ساله وجود داشته و به مانند یک سناریو طراحى شده است.
- شما به زبان آذری تقریبا تسلط دارید اما استاد عالیم قاسماف هنرمند مطرح آذری زبان هستند. رپرتوارهای این برنامه به چه صورت است؟
پرواز همای: البته من به زبان آذری تسلط ندارم وطی این پروژها آن را آموخته‌ام و بروی اشعار آذری خیلی کار کردم؛ بخش به بخش و مفاهیم آن را از شاعران آذری زبان سوال کردم.اما درخصوص رپرتوار این برنامه باید بگویم آهنگ‌های عالیم قاسماف به زبان فارسی ترجمه شده و آهنگ‌های من به زبان آذری در واقع یک دوئت آهنگ‌های فارسی و آذری را روی صحنه می‌بریم ترکیب بسیار شیرین و جالبی که بدون شک تصمین می کنم همه حضار لذت خواهند برد.
- یعنی اجرای قطعات و تتظیم ها به چه صورتی خواهد بود و از چه سازهایی استفاده می‌شود؟
پرواز همای: در این کنسرت از۵ ساز آذری بالابان، نقاره، کمانچه و تار آذربایجان به همراه آواز آذری استفاده خواهد شد و در کنار آن از سازهای ایرانی چون تار، کمانچه آلتو، ویولا، سنتور، دف، سه‌تار و شورانگیز خواهیم داشت و آهنگ‌ها نیز بر همین مبنا تنظیم شده است.
- دراین اجرا از قطعات قدیمی شما خواهد بود یا قطعه مشترک؟
پرواز همای: بله. بیشتر آثاری قدیمی من چون «شیرین لبی شیرین قبا»، «دیوانه چون دیوانه ببیند»، «دیوانه تری» و.. همه به زبان آذری نیز ترجمه شده و تا پایان برنامه کل کار مشترک خوانده خواهد شد.
- این اجرا تنها در ایران و تهران خواهد بود؟
پرواز همای: خیر. تصمیم داریم این برنامه را در همه نقاط ایران اجرا کنیم در کشورهایی چون تاجیکستان، آذربایجان، اروپا ، کانادا و آمریکا. البته تمامی آن به اجرای اول و دوم و بازتابی که از آن خواهیم داشت بستگی دارد.
- این کنسرت یک اجرای بسیار خوبی است که می‌توانست در تالار وحدت برگزار شود چرا سالن وزارت کشور را انتخاب کردید؟ آیا بخاطر بلیط فروشی بیشتر بوده یا خیر؟
پرواز همای: بله می‌شد در تالار وحدت برگزار شود اما متاسفانه فضای سالن تالار وحدت کفاف هیچ بخشی از هزینه‌های این کنسرت را نخواهد داشت. این کنسرت بزرگی است و از نوازنده‌های بزرگی تشکیل شده است بنابراین ترجیح دادیم در جایی دیگری برگزار کنیم که افراد بیشتری از آن لذت ببرند نه برای بلیط فروشی بیشتر.
- و در آخر…
پرواز همای: پیام من به افرادی که در طول این مدت سنگ‌اندازی کردند، به دنبال شایعات متفاوت بودند، حتی با کشور آذربایجان و استاد عالیم قاسماف تماس گرفتند و در مورد نام این کنسرت نقد داشتند این است که یا این کنسرت را از نزدیک ببینند و یا به دنبال کارهای خودشان بروند و موش ندواندند!
- استاد قاسماف شما برای نخستین بار است چنین کار مشترکی را برگزا می‌کنید .هدف از این اتفاق چه بوده است؟
عالیم قاسماف: هدف من معنویت، مهربانی انسان‌ها با یکدیگر و دنیای امن و امان است. به نظر من امروزه اروپا، آمریکا و بخشی از دنیا به کشورهای مسلمان به دیده سیاه نگاه می کنند و بایستی کنسرت‌های اینچنینی با حضور هنرمندان شرق و مسلمان بصورت مشترک بیشتر اتفاق بیفتد تا آنها بدانند مسلمانان دوستداران صلح و مهربانی هستند و با ترور مخالفند. بنابراین اگر چنین پروژه هایی پیشنهاد شود بعد از بررسی‌های لازم حتما علاقمند خواهم بود تا ادامه یابد و اگر مردم نیز از کار ما لذت ببرند همکاری بیشتری خواهیم داشت.
- با این تفاسیر چرا پیش از این با اساتید بزرگ موسیقی چون شجریان و یا شهرام ناظری یک کار مشترک برگزار نکرده‌اید؟
عالیم قاسماف: من با آقای شجریان و آقای شهرام ناظری دوستی و صمیمیت دارم بخصوص با آقای ناظری؛ بارها در منزل ایشان میهمان بوده‌ام و همچنین در فرانسه نیز با همدیگر بوده‌ایم و درخصوص چنین کار مشترکی با آقای ناظری پیش از این صحبت شده اما به دلیل شرایطی این موضوع راکد ماند و دیگر پیگیری نشد. همچنین با آقای کلهر نیز همکاری داشته‌ام.
برای استاد شجریان نیز آرزوی صحت و سلامتی دارم .بنده بیش از ده سال است که آقای پرواز همای می‌شناسم ایشان بسیار علاقمند بودند که این اجرا صورت بگیرد و بخت بنام ایشان افتاد تا دیداری با مردم هنر دوست ایران داشته باشم.
- فرهنگ و هنر کشور آذربایجان چه قرابت و نزدیکی با فرهنگ و هنر فارسی دارد؟
عالیم قاسماف: من به تمامی آثار فاخر موسیقی شرق گوش می‌دهم بخصوص موسیقی ایران و این اجرا یک کار مشترک هنری است. دراین کنسرت قطعاتی از موسیقی ایرانی و آذربایجانی اجرا می‌شود آنها با شعر فارسی و من با زبان آذربایجانی می‌خوانم و تنظیم آن توسط هنرمندان خوب انجام شده است. من بین موسیقی‌های شرق هیچگاه نگاه متفاوت و فاصله دار نداشته‌ام همه از یک چشمه سرازیر می‌شوند و هرکسی به سهم خود گلستان خود را آبیاری می کند؛ من کیستم او کیست فرقی ندارد.اجرای من در کشورهای مختلف بیشتر جنبه مضمونی و تاثیر روحی و صلح‌آمیز آن است.
- شما مفتخر به دریافت جایزه یونسکو هستید همانطور که مستحضر هستید این جایزه به افرادی اختصاص می یابد که علاوه بر مهارت فنی به صلح و همکاری بین المللی و تقابل فرهنگ ها خدمت می‌کنند .ایا شما هم بر مبنای همین اصل اینگونه کارها را انجام می دهید؟
در جایی که معنویت و هنر است سیاست ارزشی ندارد ما می‌خواهیم انسان‌ها به واسطه هنر به یکدیگر محبت و حرمت داشته باشند و این کار می‌تواند راه را برای نسل جوان و آینده هموار سازد؛ در یک کلام ما برای انسانیت و هنر مشترک هستیم و در این اثر علاقمندان با اجرای موسیقی ایرانی و آذربایجانی و نوع آن دور هم خواهند آمد.
- ایا این تجربه خوب بازهم در ایران تکرار خواهد شد؟
این اولین حضورم در ایران نیست و از سال ۱۹۹۳ در ایران کنسرت‌های مختلفی داشته‌ام در سال قبل نیز باارکستر بادی تهران اجرای مشترک داشتیم و در خارج از ایران و در داخل ایران نیز با هنرمندان موسیقی ایرانی ارتباط خوبی دارم اما اگر خدا بخواهد و مردم علاقمند باشند حتما تکرار خواهد شد.
دیدگاهتان را بنویسید