دومین نشست «آیین آواز» با حضور علی جهاندار در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.
در این نشست، به جز علی جهاندار – خواننده – به‌عنوان استاد مهمان، کسانی مانند قاسم رفعتی، مظفر شفیعی، علی رستمیان، داود فیاضی، رضا رضایی پایور، محمود مخدوم، فاضل جمشیدی و مرتضی غزنوی حضور داشتند.
در ابتدا، علی شیرازی – خواننده و آوازپژوه – با معرفی موضوع تخصصی مورد بحث با عنوان «ادوات تحریر در آواز ایرانی» از علی جهاندار دعوت کرد تا روی صحنه بیاید. سپس به اتفاق این خواننده و مدرس پیشکسوت آواز، صحبت درباره ادوات با جستاری کوتاه در معنای آن شروع شد.
جهاندار گفت: ادوات یک بسته یا پکیج نیست که آن را در اختیار هنرجو قرار دهیم و کار تمام شود. باید علمش را یاد گرفت و آن را کسب کرد.
او سپس با خواندن تک مصراع «مشنو ای دوست که غیر از تو مرا کاری هست» در مایه بیات ترک و دستگاه‌های چهارگاه و سه‌گاه به آواز، ضمن برشمردن کیفیت و تفاوت‌های اجرای ادوات، اظهار کرد: می‌بینید که مصراع، همان مصراع است، ولی خیلی مؤلفه‌ها از جمله ادوات آواز با همین شعر، ولی با لحن و مایه مختلف، در آن متفاوت است.
وی ادامه داد: باید در آواز بزرگان دقت کرد. البته از نظر تمرکز کاری و حتی زندگی نیز باید از خیلی چیزها گذشت و تا سر حد امکان بر آواز متمرکز شد. در اینجا ناچارم خودم را مثل بزنم که وقتی با استاد شجریان آشنا شدم، موقعیت شغلی خوبی را که در ساختمان‌سازی و عمران داشتم، رها کردم و آواز را مهم‌ترین دغدغه زندگی‌ام قرار دادم.
جهاندار با تأکید بر اهمیت ادوات تحریر در آواز ایرانی، آن را جزو ظرایف و دقایقی دانست که دقت و تعمق فراوانی می‌خواهد و گفت: نکته بسیار مهم در فراگیری درست ادوات تحریر، آن دری است که هنرجو از ابتدا واردش می‌شود. به این معنی که هنرجوی علاقه‌مند باید در انتخاب استاد و مدرس آواز برای خودش نهایت دقت را به کار بندد.
او سپس با اشاره به مشکلات آموزش آواز و موسیقی در ایران، یادآوری کرد: متأسفانه وضع آموزش به جایی رسیده که هر کسی که فقط چند پله رشد را در آواز طی کرده باشد، به خودش اجازه می‌دهد تا به حد وسع و توانش تعدادی علاقه‌مند را جمع کند و به تدریس هنر گران‌سنگی مانند آواز مشغول شود.
جهاندار ضمن بازخوانی نمونه‌هایی از صداهای ناپخته، پرسید: آخر مگر کسی که در این حد از خوانندگی است و هنوز راه درازی تا خواننده شدن به معنای راستین دارد، می‌تواند چیزی به کسی که تشنه آموختن است یاد دهد؟!
او در پاسخ به این پرسش که آیا باید به سرچشمه‌های هنر آواز و خوانندگی ملی‌مان وصل شویم؟ گفت: ما باید در آواز و هنر خوانندگی کسانی دقت کنیم که پایه‌های این هنر را تشکیل داده‌اند. استادان غلامحسین بنان، ایرج خواجه‌امیری، اکبر گلپایگانی و محمدرضا شجریان چهار ستون و پایه مهم خوانندگی در ایران هستند و باید همه چیزهای موجود در آواز این چهار بزرگ خوانندگی ایرانی را یاد بگیریم و در جزییات کارشان دقیق شویم. در واقع بنان به‌تنهایی بستر شکل‌گیری هنر سه نفر دیگر هم هست. البته در صدای گلپایگانی می‌شود انرژی واقعی و نهفته در آواز ایرانی را پیدا کرد.
با اتمام بخش تئوریک و بحث تخصصی، چهار هنرجوی برگزیده علی جهاندار که توسط خودش به برنامه معرفی شده بودند، یک به یک روی صحنه آمدند و همراه نوازندگان به هنرنمایی پرداختند.
عرفان نجف، خواننده جوان اصفهانی در کنار امیر متولی (سه‌تار) به اجرای آواز و تصنیفی در دستگاه نوا پرداخت. سپس علی انصاری در همراهی با تار صائب کاکاوند و تمبک پژمان پرنیا در مایه افشاری، به اجرای آواز مشغول شد. انصاری که درجه استادی در خوشنویسی دارد در ادامه، ضمن اهدای دو تابلوی نفیس از آثارش به جهاندار، حق‌شناسی خود را نشان داد.
عیسی فرزان‌راد، خواننده دیگری بود که همراه تار امین دماغ‌گل روی صحنه آمد. فرزان‌راد در دستگاه چهارگاه اجرای پرقدرتی داشت. در ادامه، عزیز قاسم‌زاده یک‌بار دیگر، امیر متولی را روی صحنه آورد و در همراهی با سه‌تار او در دستگاه شور، دقایق خوبی را رقم زد.
سرانجام به‌عنوان آخرین بخش از برنامه، علی جهاندار این‌بار نیز با همراهی تار امین دماغ‌گل، نمونه‌هایی از مرکب‌خوانی را عرضه کرد و به‌صورت بداهه از دستگاه همایون شروع کرد و با بیات ترک ادامه داد و ضمن بازگشت به همایون، قدرت خوانندگی‌اش را در مرز ۷۰ سالگی به رخ کشید.
پیروز ارجمند، علیرضا حاجی طالب، علی مغازه‌ای (مستندساز و پژوهشگر موسیقی نواحی) و محمود حشمت از دیگر هنرمندان حاضر در این نشست بودند.
سومین نشست «آیین آواز» طبق اعلام مجری برنامه، ششم مهرماه از ساعت ۱۷ در فرهنگسرای ارسباران برگزار خواهد شد.
عکس‌ها از بهاره اسدی
دیدگاهتان را بنویسید