همنوا با زاگرس‌نشینان

آیین گشایش سومین فستیوال موسیقی نواحی «آینه دار» که در این دوره روی موسیقی مناطق زاگرس نشین تمرکز دارد پنجشنبه شب ۲۴ تیر ماه با حضور تعدادی از هنرمندان، پیشکسوتان و پژوهشگران موسیقی کشورمان در تالار رودکی تهران برگزار شد.

علی مغازه ای مدیر هنری سومین فستیوال موسیقی نواحی «آینه دار» در ابتدای این برنامه ضمن ارائه گزارشی از روند برگزاری دوره های قبلی فستیوال توضیح داد: فستیوال موسیقی نواحی «آینه دار» در ابتدا یک آرزو و خیال بود. این رویای کوچک از سال ۹۱ مطرح شد که بنده و آقای احسان رسوال اف این طرح را مورد بررسی قرار دادیم تا اینکه در همان سال تصمیم گرفتیم فستیوال کوچکی را به نام «آینه دار» برگزار کنیم.

وی افزود: ما در آن روزها برای برگزاری فستیوال برنامه های زیادی داشتیم تا اینکه استاد غلامحسین سمندری دوتار نواز برجسته شرق خراسان از میان ما رفت و خاطرم است همان موقع بود که این رویا بال و پر گرفت و گسترده شد. در سال ۹۱ با وضعیت سیاسی متفاوتی روبه رو بودیم و با در نظر گرفتن آن شرایط سیاسی چشم انداز مناسبی هم برای اجرای برنامه نداشتیم، اما این موضوع نیز مانع از انجام کار ما نشد و در همین اثنا استاد محمدرضا درویشی هم به جمع ما پیوست و بعد از این هنرمند نیز دکتر حمیدرضا اردلان به این گروه اجرایی اضافه و در نهایت منجر به این فضا شد که ما در سال ۹۲ به میزبانی خانه هنرمندان ایران اولین دوره فستیوال را با محوریت موسیقی منطقه شرق کشور برگزار کردیم.

این پژوهشگر موسیقی نواحی بیان کرد: یکی از عمده مسائلی که ما در برگزاری فستیوال بر آن تاکید داشتیم موضوع و عنوان «فستیوال» بود که متاسفانه در کشور ما منجر به ورود و دخالت موارد غیر علمی به چنین جریانی شده است. متاسفانه به دلیل سلیقه برخی مدیران و موارد دیگر طی سال های اخیر فستیوال جدای از نمایش صحنه ای خود کارکرد منفی پیدا کرده بود، به همین جهت ما جغرافیای سیاسی شهرها و استان های کشورمان را کنار گذاشتیم و به موضوع «منطقه فرهنگی» رسیدیم که در دوره اول مناطق شرقی کشور را هدف قرار دادیم و با دعوت از ۳۰ هنرمند در منطقه های سیستان، بلوچستان و خراسان سعی کردیم با علمی نگاه کردن گام های موثری را برداریم.

مغازه ای ادامه داد: متاسفانه بعد از اینکه ما دوره دوم فستیوال را برگزار کردیم بسیاری از هنرمندان پیشکسوتی که در این دوره ما را همراهی کردند از دنیا رفتند و اتفاق بسیار تلخی را رقم زدند. ما با تلاشی که از سوی دبیرخانه فستیوال انجام گرفته بود تلاش کردیم دوره دوم را نیز برگزار کنیم که در این دوره تمرکز روی موسیقی جنوب ایران و اجرای رپرتوارهایی از موسیقی این منطقه فعالیت ما را در این دوره شکل می داد. به هر ترتیب آنچه به طور کلی هدف اصلی ما از برگزاری فستیوال موسیقی نواحی آینه دار است روایت اصولی موسیقی مناطق مختلف ایران، انتخاب آثار بر اساس آثار هنرمندان پیشکوست و بسط و گسترش این فرهنگ بود.

مدیر هنری سومین فستیوال موسیقی نواحی «آینه دار» در بخش دیگری از صحبت های خود ضمن تقدیر از محمدرضا درویشی در همراهی با فستیوال موسیقی نواحی «آینه دار» به جزییات برگزاری دوره سوم هم پرداخت و گفت: در این فستیوال به دامنه های زاگرس پرداختیم و شاید این نکته جالب باشد که هنوز در این مناطق اقوام و عشایر کوچ نشین حضور دارند و این فرهنگ را فراموش نکرده اند. این عزیزان آنچنان زیبا و دلنشین این زندگی را حفظ کرده اند که وقتی بنده با آنها به گفتگو نشستم و زیر نور چراغ آنها زندگی کردم دیدم بی دریغ همچون موسیقی برای پذیرایی از مهمان مایه می گذارند.

مغازه ای در پایان صحبت های خود ضمن تقدیر از حضور هنرمندان پیشکسوتی که در تالار رودکی حضور پیدا کرده اند، توضیح داد: امشب در کنار ما هنرمندان بزرگی حضور دارند که هر کدام نقش بسیار موثری در پیشبرد و نگهداری موسیقی منطقه خودشان داشته اند اما مفتخرم تا با نام بردن از استاد پروین بهمنی یکی از اصلی ترین پایه های موسیقی قشقایی و استاد ایرج رحمانپور آغاز رسمی سومین فستیوال موسیقی نواحی «آینه دار» را اعلام کنم.

مریم قره سو دبیر علمی سومین همایش فستیوال موسیقی نواحی «آینه دار» هم در این مراسم بیان کرد: ما در این دوره از برگزاری فستیوال موسیقی نواحی آینه دار اهداف تازه ای را دنبال می کنیم که اولین آن یافتن پاسخ برای یکسری سوال بنیادین است. به هرحال به دلیل برخی از شرایطی که زندگی انسان امروزی را با آن مواجه ساخته از بین رفتن مظاهر کاربردی موسیقی در نوع زندگی بوده است ضمن اینکه ما باید بپذیریم رفتارهای موسیقایی انسان در گذشته جزوی از تاریخ است که ما باید در حفظ و نگهداری آن کوشا باشیم.

وی افزود: ما می خواهیم فرهنگ موسیقایی دیروزمان را بشناسیم تا بتوانیم فردای خودمان را تعریف کنیم اتفاقا به همین جهت است که فستیوال موسیقی نواحی آینه دار را برگزار کردیم چرا که هدف ما برای برپایی این برنامه ها به هیچ عنوان اقتصادی نبوده است. ما با این ذهنیت که نیازمند اندیشه هستیم برای برگزاری فستیوال موسیقی آینه دار همت کردیم و به طور حتم شناخت علمی و گسترش دانش یکی از مهم ترین دلایل ما برای برپایی فستیوال بوده است. به همین جهت طبق تازه ترین برنامه ریزی هایی که انجام دادیم علاوه بر برگزاری برنامه های مختلف فستیوال حمایت از پژوهش های فرهنگی با تمرکز روی موسیقی از جمله اولویت هایی است که بعد از برگزاری فستیوال نیز به آن توجه ویژه ای داریم.

گردآورنده کتاب سال «آینه دار» در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: با تصمیماتی که در هیات مدیره فستیوال موسیقی آینه دار گرفته شده بنا براین است که کتاب دوم «آینه دار» نیز منتشر شود این در حالی است که ما از این پس با دعوت از پژوهشگران داخلی تلاش خود را خواهیم کرد که از پژوهش های داخلی نیز حمایت کنیم. ما تمام تلاش خود را می کنیم که نظریات علمی را در شناخت فرهنگ بشناسیم و مسیر نظریه پرداز بودن را هموار کنیم. ضمن اینکه حفظ و پاسداشت فرهنگ موسیقی، تعظیم و تکریم در مقابل پیشکسوتان از دیگر موضوعاتی است که به آن توجه ویژه ای داریم.

دبیر علمی سومین فستیوال موسیقی نواحی «آینه دار» بعد از صحبت‌های خود ضمن تشریح جزییات انتشار اولین کتاب سال «آینه دار» از محمدرضا اصلانی کارگردان و پژوهشگر پیشکوست سینمای ایران، ساسان فاطمی مولف، منتقد و مدرس دانشگاه، ایرج رحمانپور خواننده و آهنگساز پیشگام موسیقی منطقه لرستان و علی اکبر شکارچی نوازنده صاحب نام کمانچه خواست تا با حضور روی صحنه از این کتاب رونمایی کنند.

ساسان فاطمی در صحبت هایی کوتاه درباره کتاب سال «آینه دار» توضیح داد: انتشار این کتاب برای من بسیار غافلگیر کننده بود و من امیدوارم در آینده نزدیک شاهد استمرار انتشار چنین کتاب هایی در یک فستیوال کاربردی باشیم. به اعتقاد من فستیوال موسیقی نواحی آینه دار بسیار متفاوت تر از جشنواره های مرتبط با موسیقی نواحی که هیچ خروجی ندارند، برگزار می شود و این رویداد با توجه به اینکه من در سال گذشته نیز مخاطب آن بودم تنها رویدادی است که با آرامش برگزارمی شود و بدون اینکه ویترین بسازد کار فرهنگی انجام می دهد.

اجرای موسیقی بختیاری با هنرمندی داریوش اسکندری خواننده، مهدی بهرامی نی و حشمت الله فتحی دهل بخش پایانی مراسم افتتاحیه سومین فستیوال موسیقی نواحی آینه دار را تشکیل می داد.

علی اکبر شکارچی، ایرج رحمانپور، پروین بهمنی، محمدرضا اصلانی، ساسان فاطمی، طینوش بهرامی، سیامک جهانگیری، حسین علیشاپور، شیرین یزدان بخش، احسان رسول اف و تعدادی از پیشکسوتان موسیقی نواحی از جمله مهمانان ویژه مراسم افتتاحیه بودند.