«باید روی نوازندگان ایرانی سرمایه گذاری کنیم»

شهرداد روحانی

موسیقی ایرانیان – سحر طاعتی: ارکستر سمفونیک تهران با وجود اینکه عمری ۸۰ و اندی ساله دارد هنوز نتوانسته به روزهای امن و آرامش خود برسد به طوری که بارها و بارها در تمام طول عمرش بنا به اتفاقات گوناگون تعطیل شده و نوازندگانش برای مدتها او را به اجبار ترک کرده اند. طی یکسال گذشته با آمدن علی رهبری  رهبر باسابقه بین المللی این تصور ایجاد شد که بالاخره ارکستر با سابقه کشورمان روی آرامش را به خود می بیند و کارش را به صورت حرفه ای پیش می برد اما این خیال و تصور دیری نپایید که با کابوسی برای ارکستر بدل شد و به خاطر پاره ای از اختلافات و مشکلات اداری و غیر اداری باز هم ارکستر نوای تعطیلی سر داد تا جایی که بالاخره علی رهبری مجبور به ترک ارکستر گرفت و شورای فنی برای سرپا ماندن ارکستر و ادامه حیاتش دست به انتخاب دیگری زدند. این بار نیز این مدیران دست روی هنرمندی گذاشتند که اعتبار بین المللی دارد و می تواند با توجه به تجربیاتش؛ ارکستر را با استانداردهای روز دنیا هدایت کند.

انتخاب شورای فنی ارکستر شهرداد روحانی آهنگساز و رهبر برجسته بین المللی بود که چندی قبل از انتخابش به عنوان رهبر دائم ارکستر سمفونیک تهران در اعتراض به وضعیت ارکستر و عملکرد علی رهبری، نامه ای را به وزیر ارشاد نوشته بود.

شهرداد روحانی هم اکنون در کنار فعالیتش در ارکستر، تور کنسرتهای خود را در شهرستانهای مختلف ایران برگزار کرده است و این روزها در حال تدوین برنامه ای جامع برای فعالیتهای ارکستر سمفونیک تهران است.

*شما سالهای پیش در مقام رهبر مهمان ارکستر سمفونیک تهران، چوب رهبری را به دست گرفته اید اما اینبار با توجه به اتفاقاتی که برای ارکستر افتاد شما به عنوان رهبر دائم انتخاب شدید؟ چه شد که این سمت را پذیرفتید؟

من به خاطر برگزاری رسیتال پیانوم به ایران آمدم. اما ظاهرا در آخرین جلسه ای که با حضور اعضای شورا و مسئولان ارکستر در جهت برطرف شدن مشکلات ارکستر سمفونیک تهران برگزار شد، نتیجه مطلوب به دست نیامد و ظاهرا جلسه بهم خورد. به دنبال این اتفاق مسئولان بنیاد رودکی و وزارت ارشاد با من تماس گرفتند و از من دعوت کردند که رهبری ارکستر سمفونیک تهران را به عهده بگیرم. من  نیز با توجه به علاقه و حساسیتی که به ارکستر داشته و دارم این پیشنهاد را قبول کردم.

بعد از پذیرفتن این سمت، اولین برنامه ارکستر سمفونیک تهران در سال ۹۵ را  ۵ خردادماه در تالار وحدت با اجرای کنسرتو پیانو راخمانینف با همراهی امیر مهیار مرادی سولیست بسیار با استعداد ایرانی اجرا کردیم. همچنین قطعه اورتور اگمونت و همینطور قطعه پرنس ایگور اثر برودین به همراهی گروه کر ارکستر سمفونیک تهران و همچنین  به خاطر قدردانی از استاد حسین دهلوی سه قسمت از قطعه بیژن و منیژه ایشان را نیز اجرا کردیم .

یکی از نکات قابل توجه این اجرا استقبال بی نظیر مردم بود چرا که برنامه ما بدون تبلیغات شهری کاملا پرمخاطب برگزار شد که به دنبال آن تصمیم به تمدید اجرا گرفتیم به طوری که قصد داریم ۱۷ خرداد نیز همین برنامه را تکرار کنیم که باید بگویم بلیتهای این کنسرت نیز سه هفته قبل از اجرا تمام شد.

همه این اتفاقات خوب در حالی رخ داد که ارکستر یک سفر به چین و اجرا در فستیوال شانگهای هم داشت و ما نتوانستیم بیشتر از سه تمرین داشته باشیم ولی در عین حال همه و خصوصا موزیسین ها واکنش های مثبتی نسبت به کنسرت ما داشتند.

کنسرت شهرداد روحانی

*شما چندی پیش نامه ای به وزیر ارشاد در خصوص اقای رهبری و وضعیت ارکستر سمفونیک تهران نوشتید. چه شد که تصمیم به چنین کاری گرفتید چون بعد از آن نامه و ترک کردن اقای رهبری از ایران، شما به سمت رهبر ارکستر سمفونیک تهران منصوب شدید؟

مدتهای زیادی بود که اتفاقاتی داشت می افتاد و من به عنوان یک عضو از موسیقی کشورم نمی توانستم در مقابل این اتفاقات بی تفاوت باشم. من طی سالها فعالیتم در زمینه موسیقی هیچ وقت در امری دخالت نکرده و سعی نکردم که نظری بدهم ولی احساس کردم باید در چنین زمانی واکنش نشان دهم البته من تنها نبودم چون برخی موزیسن ها هم نظرشان را ارسال کرده بودند به هر حال من هم احساس کردم بهتر است که مستقیما آقای وزیر در جریان یک تعداد از کارها واتفاقات باشند.

من نامه را ارسال کردم و اطلاعی نداشتم که این نامه ممکن است مطبوعاتی شود؛ آقای وزیر هم یادداشتی زیر نامه من نوشتند و برخی مطبوعات نیز همان نوشته را منتشر کردند.

*مشکلات عمده ارکستر در چند ماه گذشته هم ساختار درونی و هم اکثرا اداری و مربوط به عدم تعهدات بنیاد فرهنگی هنری رودکی مبنی بر عدم پرداخت حقوق نوازندگان بود. با توجه به رفتن علی رهبری و حضور شما در ارکستر آیا این مشکلات برطرف شده ؟ شما در جایگاه رهبر ارکستر مشکلی در این زمینه ندارید؟

من طوری دیگر شنیدم و شاید بهتر باشد با بنیاد رودکی هم در این باره صحبت کنید چون به من گفتند حقوق و دستمزد نوازنده ها پرداخت شده و طبیعتا یک بودجه ای برای فعالیت ارکستر سمفونیک تهران در نظر گرفته شده و طبیعی است که مطابق آن بودجه باید برنامه ریزی صورت گیرد اینکه روی کاغذ یکسری کنسرتها تنظیم شود کار ساده ای است و می توان حتی برنامه ماهانه را ظرف یک ساعت نوشت. به طور کلی روی کاغذ نوشتن تا  عملی کردن برنامه ها خیلی تفاوت وجود دارد و قاعدتا وقتی قرار است یک برنامه ریزی سالیانه ای صورت گیرد یکسری مسائل را همچون آوردن نوازنده از خارج کشور را باید مطابق بودجه در نظر گرفت.

من در جریان جزئیات مشکلات نیستم و تا به امروز نیز از طریق رسانه ها متوجه برخی از آنها شدم اما آنطوری که به من گفتند برنامه ریزی که برای ارکستر انجام شده بود با شرایط بنیاد رودکی و وزارت ارشاد همخوانی نداشت به همین دلیل هم عملی نشد.

کنسرت شهرداد روحانی

*یکی از اتفاقاتی که در یکسال گذشته  ارکستر با آن مواجه شد رفتن برخی نوازنده های با سابقه و حتی جوان بود، در ارکستر کنونی که شما رهبر آن هستید چه قدر این مسئله برطرف خواهد شد؟ آیا نوازندگانی که از ارکستر جدا شدند قرار است دوباره دعوت به همکاری شوند؟

خیلی از آن افرادی که ارکستر را ترک کرده بودند در اجرای ما حضور داشته و دارند از جمله ارسلان کامکار که کنسرت مایستر من در تمام اجراهایم بودند و این بار نیز ایشان حضور داشتند. آقای اسماعیلی، منادی و خیلی ها که قبلا من با آنها کار کرده بودم هم در حال حاضر به ارکستر برگشتند و این روند نیز قطعا ادامه می یابد و  نوازنده های دیگری هم به ما اضافه خواهند شد. به طور کلی ارکستر فاز جدیدی را طی می کند و نیازمند زمانی است که به فرم اصلی اش برگردد.

*شما قطعا قرارداد یکساله و یا چند ماهه با بنیاد رودکی برای رهبری ارکستر دارید ؟

من ترجیح می دهد الان درباره این موضوع صحبت نکنم

*در ادامه سوال قبلی برنامه ارکستر با حضور شما چگونه خواهد بود؟ آیا برنامه فصلی یا سالانه ای تدوین خواهید کرد؟

بله داریم . قبل از سفرم به امریکا برنامه ریزی درستی برای ارکستر خواهم داشت که البته بخشی از آن را آماده کردم که تقدیم بنیاد خواهم کرد . من بسیار خوش بین هستم که به نحو احسنت همه کارها انجام گیرد.

قطعا اجرای آثار آهنگسازان ایرانی همانند همیشه در برنامه من خواهد بود چرا که معتقدم در کنار آثار کلاسیک دنیا باید به هنرمندان خودمان نیز ارج نهیم و آثار بسیار خوب و قابل تحسین آنها را اجرا کنیم.

*شما در آخرین اجرای خصوصی خودتان در برج میلاد به حضور سولیستهای خارجی  در همراهی با ارکستر سمفونیک تهران اعتراض کرده بودید ، این اعتراض بر چه اساس و دلیلی صورت گرفته بود ؟

حضور نوازندگان خارجی در ایران نیازمند بودجه است و این در حالی است که ما در سولیستهای خوبی داریم که می توانیم در همه اجراهایمان از حضورشان بهره ببریم این مسئله هم می تواند در نگهداری بودجه ارکستر و صرف آن برای نوازندگان داخلی مفید باشد و هم دلگرمی برای سولیستهای ایرانی . چرا که با این کار بسیار تشویق می شوند و این خود برای آینده موسیقی کشورمان خیلی بهتر است . من معتقدم باید سرمایه گذاری روی نوازندگان خودمان کنیم.

کنسرت شهرداد روحانی

*در راستای این صحبت شما برای نگه داشتن یکسری بودجه های ارکستر،  اجرای چین باعث از بین رفتن بخش عمده ای از این بودجه ارکستر نبود؟

من نمی دونم این را باید از بنیاد رودکی پرسید شاید یک بخشی از هزینه ها را دولت چین داده باشد.

به طور کلی این جریان جدا از هزینه در برداشتن، می تواند  در روابط فرهنگی و در جهت شناخت فرهنگ کشورها موثر باشد.

به نظر من این تبادل فرهنگی ها باید رخ دهد و بیشتر هم شود چه در زمینه موسیقی و چه در بخش های دیگر چون هنر حربه قوی است و اگر درست انجام شود اثرش از صد تا تبلیغ بیشتر و کم خرج تر است.

*خیلی از موزیسینها اعتقاد دارند که با وجود تمام اجراهای خارجی هنوز موسیقی ما جهانی نشده فکر می کنید چنین اجراهایی می تواند در جهانی شدن موسیقی ما کمک کند؟

موسیقی ما جهانی نشده خیلی کلی گویی است  و نباید از این جهانی نشدن موسیقی مان نگران بود چرا که آهنگسازان ما باید جهانی شوند که  خوشبختانه آهنگسازانی داریم که آثاری می نویسند و در تمام جهان اجرا می شود. وقتی یک آهنگساز مطرح شود طبیعی است که اسم ایران و موسیقی ایران نیز به دنبالش کشیده می شود.

موسیقی سنتی ما که در آن از سازهای سنتی استفاده می شود یک عده علاقه مند در تمام دنیا دارد به طوری که همین مخاطبان از کنسرتهای هنرمندان ما در سراسر جهان استقبال می کنند که این خود قدمی است که برداشته می شود.

من معتقدم در روند شناساندن و معرفی هنرمندان ما به جهان دولت باید حمایت کند که متاسفانه تا به امروز این حمایت کم بوده است.

*حضور رهبران مهمان همیشه در برنامه های ارکستر دیده می شده خصوصا یکسال گذشته که ما شاهد حضور پررنگ رهبران بین المللی بودیم . به نظر شما این اتفاقات چه قدر تاثیرات مثبت بر روند کار ارکستر سمفونیک تهران داشته است؟و آیا قرار است شما نیز چنین روندی را ادامه دهید؟

متاسفانه برای این همه سر و صدایی که برای ارکستر شد، بازدهی خوبی به جای نماند.

ارکستری که من دارم ارکستری نیست که قبلا بوده به همین دلیل باید به آن فرصت داد که مطئنم بعد از این زمان ارکستر پیشرفت قابل چشمگیری خواهد داشت.

*در مدت حضورتان در ایران رسیتالهای متعددی را در شهرهای مختلف ایران برگزار کردید؟ این تور کنسرتها بر اساس چه هدفی اجرایی شد؟

ایده اولیه از این جا نشات گرفت که ما همه فعالیتهایمان در پایتخت متمرکز شده و ایران هم فقط تهران نیست در نتیجه چه خوب می شد که من بتوانم بروم به جاهای مختلف و برنامه اجرا کنم بر این اساس تصمیم گرفتم آثار خودم را با پیانو در شهرهای مختلف اجرا کنم و چون مردم عادت دارند در همه جای دنیا یک موسیقی را با خواننده بشنوند خیلی سخت بود که مردم را دو ساعت در سالن نگه دارم که خوشبختانه برنامه ما همه جا با استقبال روبرو شد و این در حالی بود که اکثر قطعات من به گوش مردم ایران ناآشناست.

در این مدت به قدری واکنشهای مثبت از مخاطبینم گرفتم که تشویق شده ام که به جاهای دور افتاده بروم و این کنسرت را اجرا کنم.

کنسرت شهرداد روحانی

*با توجه به حضورتان در شهرهای مختلف آیا برنامه ای برای اجرای آثار موسیقی فولک هر منطقه هم دارید؟

بله اتفاقا چند کار هم نوشتم و قصد دارم چندین قطعه فولک هر منطقه ای که در آن اجرا دارم را با پیانو بنوازم .

*در طی این سفرها  میزان فعالیت موسیقایی هنرمندان جوان شهرهای مختلف را چگونه ارزیابی می کنید.

در سفری که به رشت داشتم با ارکستر مجلسی بنام  ارکستر گیلان آشنا شدم که همگی از جوانان مستعد بودند که من نیز بواسطه سطح خوب کارشان با آنها کار کردم  و قول دادم در سفر بعدی ام در رشت از این ارکستر استفاده کنم .همچنین  با شهردار و مسئول وزارت ارشاد رشت صحبت کردم که یک امکاناتی به آنها داده شود که خوشبختانه کارهایی در جهت حمایت از آنها در حال انجام است . در کرمانشاه هم کوارتتی تشکیل شده که آثار من را اجرا می کنند؛ من با آنها هم  تمرین کردم .

خوشبختانه این فعالیتها به صورت خصوصی در حال انجام است که البته نیازمند حمایت دولت است چرا که چنین حمایتهایی روند کار این جوانان  را سریع تر می کند و باعث پیشرفتشان می شود اما در عین حال هم  این جوانها ننشسته اند که دولت به آنها کمک کند آنها فعالیتشان را می کنند و من هم هر کمکی بتوانم برایشان انجام می دهم .