موسیقی ایرانیان – حمیده موسوی: جهانبخش کُردی زاده، ملقَّب به «بَخشو» در ۱۳۱۵ هجری شمسی در باغ مُلّایِ بوشهر زاده شد. نواهای وَزین و آواهای حزینِ حنجرهء توانای بخشو در نوحه خوانی های جنوبی که با عنوان «شروه خوانی» غالباٌ شهرت داشت، در میان بوشهری ها، جنوبی ها و دیگر خطه های ایران حتی، زبانزد بوده و از وی به عنوان اعجوبهء عالم نوحه خوانی و سینه زنی های سنتی بوشهر یاد می شود.
وی از جوانی به تشویق خانواده و سید علی مهیمَنیان از نوحه سرایان نامی بوشهر به شروه خوانی روی آورد. مهیمنیان منبع الهام و زمینهء انتقال تجربیات ارزنده و مؤثری برای جهانبخش کُردی زاده بود. در اندک زمانی استعداد ذاتی، صدای بی‌نظیر و مهارت بخشو در این امر باعث شد آوازهء او در سراسر شهر بپیچد و با استفاده از راهنمایی‌های استادانی همچون مهیمنیان، اصلاح‌پذیر و بویژه محمد شریفیان که از خویشاوندان وی بود، در ردیف بهترین نوحه‌خوان‌های بوشهر قرار گرفت.
نوع حنجرهٔ او به اعتقاد بسیاری از اهل فن از معدود حنجره‌هایی بود که در دنیای موسیقی و خوانندگی وجود داشته و دارد. آوازهٔ اجرای بی‌نظیرش باعث شد تا علاقه‌مندان زیادی برای شنیدن صدای فراگیر و دلنشین او به بوشهر کشیده شوند.
بخشو علاوه بر خواندن، موسیقی نیز می دانست و نی جُفتی و سازهای کوبه ای را به خوبی می نواخت. وی علاوه بر اجرای زیبا و بی‌نقص نوحه‌ها و مرثیه‌های سنتی بوشهر، در اجرای شروه، چاوش خوانی، مناجات خوانی، صبحدم خوانی، بیت خوانی، جنگ نامه خوانی، مصیبت و خیام خوانی نیز از تبحر خاصی برخوردار بود.
از نکات برجستهٔ اجرای وی علاوه بر حجم صدا و زنگ حزین و گیرای نوایش می‌توان به تسلط در اجرای اوج و فرودهای شروه و تحریرهای بی نقصش در نوحه و واحد خوانی اشاره نمود.
بسیاری از ملودی‌ها و سبک نوحه‌های وی، الهام بخش تعدادی از نوحه خوانان جنوب کشور و تعدادی از ترانه سرایان گشت که تا کنون نیز ادامه داشته است. از جمله ترانه معروفی با نام «ممد نبودی ببینی» که بعد از آزادسازی خرمشهر در سال ۱۳۶۱ و به یاد محمد جهان‌آرا، توسط غلامعلی کویتی‌پور خوانده شد. ملودی و سبک این ترانه کاملاً مشابه نوحه «لیلا بگفتا ای شه لب تشنه کامان» از جهانبخش کردی‌زاده می‌باشد که سال‌ها پیش از ترانهء کویتی‌پور، خوانده شده بود.
ناصر تقوایی کارگردان مشهور ایرانی در سال ۱۳۴۹، در فیلم مستند خود به نام «اربعین»، از نوحه‌خوانی بخشو در مسجد دهدشتی بوشهر تصاویر منحصربه‌فردی را ثبت کرده است. فیلم با تصاویری از تدارک مراسم عزاداری امام حسین آغاز می‌شود و بعد دریا و خورشید همراه با صدای سنج و دمام گویی آغاز واقعه‌ای را خبر می‌دهند. آدم‌ها کمر می‌گیرند و صدای سینه می‌آید و بعد صدای اسطوره‌ای بخشو در کوچه‌های تاریک بوشهر می‌پیچد.همچنین در سکانسی از فیلم آرگو نیز بخشهایی از صدای نوحه‌خوانی بخشو مورد استفاده قرار گرفته است.
سرانجام او آخرین اجرای خود را در مرداد ماه سال ۱۳۵۶ در حرم امام رضا انجام داد و پس از آن در راه برگشت از مشهد بر اثر عارضه قلبی در شهر شیراز، درگذشت و بوشهر را غرق در عزا و ماتم فرو برد. مرگ ناگهانی او تمام مردم بندر بوشهر را عزادار کرد و در حالی که بازار شهر به احترام او تعطیل شده بود، مردم بوشهر یکی از باشکوه‌ترین تشییع جنازه‌ها را همراه با عزاداری و سینه زنی در فقدان و تشییع جنازه وی برپا کردند و در جوار امامزاده محمدباقر بوشهر به خاک سپرده شد.
آنلاین بشنوید:
دیدگاهتان را بنویسید