مژده نوروزی: چندی پیش در اصفهان، کنسرت گروه عرفان به دلیل اینکه یکی از نوازندگان این گروه خانم بود، لغو شد. به دنبال این لغو که مجوز اجرا از دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته بود، مخاطبانی که بلیت اجرای کنسرت را خریداری کرده بودند و در سالن منتظر اجرا نشسته بودند با لغو کنسرت محل را ترک کردند. گفته می شود تنها دلیلی که برای لغو این کنسرت عنوان شد، نوازندگی خانمی در جمع آقایان بوده است. به نظر می رسد در شرع، آنچه که در مورد آن تاکید شده است و نباید اجرا شود، شنیده شدن صدای یک خانم است حتی همخوانی بانوان هم با رعایت شرایط اشکالی ندارد. به همین خاطر با حجت الاسلام والمسلمین حسین ابراهیمی عضو جامعه روحانیت در این رابطه گفتگو کردیم که می خوانید:

چند وقت پیش کنسرت موسیقی در اصفهان لغو شد تحت این عنوان که نوازنده خانم در صحنه حاضر شد، از شما به عنوان شخصیتی روحانی می پرسم،آیا نوازندگی بانوان در اسلام حرام است ،با توجه به اینکه دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای آن کنسرت مجوز صادر کرده بود ؟

کیفیت اجرای کنسرت مهم است. گاهی چندین خانم با هم همخوانی می کنند که اشکالی ندارد، البته باید یکسری از رفتارها را هم مورد توجه قرار داد. اما زمانی هم هست که یک خانم در بین تعدادی از آقایان هست و خوب خواندن یک خانم اشکال دارد. اما در مورد کنسرت اخیر، اطلاع ندارم که حضور خانم چگونه بوده که به لغو کنسرت انجامیده است.

ملاک عمل اجراها، دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و این دفتر نهادی است که مجوزها را صادر می کند و تمام جوانب را می سنجد، با توجه به اینکه کنسرت مجوز اجرا را گرفته بود، لغوهای این چنینی را قبول دارید؟

گاهی مجوزها واقعا حساب شده و مشروع نبوده است. اگر قوانین و موارد مختلف توسط گروه ها رعایت شود، لغوی وجود نخواهد داشت. اما دیده شده که گاهی دفتر موسیقی با تسامح از کنار گروه ها می گذرند. اگر با تسامح بگذرند اشکال شرعی همچنان باقی می ماند.

نظر علمای دین همیشه اینطور بوده که شنیدن صدای بانوان و آن هم تک نفره حرام است، آیا در دین اسلام، ما ممنوعیتی برای نوازندگی بانوان داریم؟

ما واژه موسیقی در اسلام نداریم. موسیقی از موسیقاست و این یک واژه یونانی است، ایرانی و اسلامی نیست. آنچه در مباحث فقهی ما وجود دارد واژه غنا و نه موسیقی است که مورد بحث علما هم هست. در واژه غنا، کتب فقهی ما، ۱۲ نوع غنا ذکر کرده اند که از بین ۱۲ نوع غنا یکی حرام است و بقیه حرام نیستند. فتوای امام نیز در باب غنا این است که جایی که شبهه وجود داشته باشد، آن شبهه نیز حرام نیست. اما آنچه که مسلم باشد، جزو غناست و حرام است. با این مفهوم که صدا به گونه‌ای ارایه شود که فرد را به وجد و طرب بیاورد، آن صدا حرام است و غنا به حساب می آید. موارد شبهه انگیز موسیقی هم از دیدگاه امام، هیچگاه محل ایراد و اشکال و حتی حرام نبوده است.

با توجه به اینکه رشته موسیقی، رشته دانشگاهی است و در دانشگاه ها هم تدریس می شود، همواره این نگرانی وجود دارد که نکند نوازندگی بانوان در دانشگاه و تدریس این رشته با اشکال مواجهه شود، در این مورد چه نظری دارید؟

هیچ نگرانی وجود نداشته باشد چون موسیقی، نوازندگی و تدریس و آموزش آن هیچ اشکال شرعی ندارد. هر نوع موسیقی حرام نیست. موسیقی ای حرام است که لهو باشد. من به مدت ۱۰ سال در دانشگاه هنر بوده ام و بر کار هنر نظارت داشته ام، بحث کردیم و روی این موضوع کار علمی انجام دادیم، در همانجا هم خودم مقاله علمی را ارایه کردم ، نتیجه همان است که مطرح کردم. چیزی دیگری در مورد حرام بودن موسیقی وجود ندارد.

مرجع قانونی و شرعی که گروه های موسیقی و مخاطبان آن می توانند به آن مراجعه کنند، چه نهاد قانونی و شرعی را می شناسید که در این رابطه می توان به آن استناد کرد؟ نهادی که هم گروه ها و هم مخاطبان را ملزم کند که به مجوزهای صادر شده احترام بگذارند؟

قانونا مکانی که در این زمینه مرجعیت دارد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، جای دیگری برای این امر وجود ندارد. اما در بخشی از موارد هم می توان در این زمینه از حوزه هنری و سازمان تبلیغات کمک گرفت. جای دیگری نداریم. آنچه در حال حاضر در اینگونه موارد مرجعیت دارد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی است. سازمان تبلیغات به دلیل حوزه هنری که فعالیت های خوبی دارد و نیروهای شناخته شده هستند. آنچه حوزه هنری تایید می کند معمولا مشکلی ندارد زیرا در این زمینه دقت لازم می شود. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این زمینه مرجعیت دارد. مساله این است که حساسیت های لازم و درون شورایی مبانی دین را مدنظر قرار دهد و رعایت مبانی بشود، مشکلی ایجاد نمی شود. اما همواره کسانی که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی مجوزی را صادر می کنند نظر مراجع و رهبری را ملاک عمل قرار دهند. جاهایی که شبهه وجود دارد می توانند با مراجعه و پرسش از آن مراکز، به نتیجه مطلوب می رسند. اگر مشکل شرعی وجود داشته باشد با پرسش از دفاتر مراجع، مشکل برطرف می شود.

https://musiceiranian.ir/?p=62206