فیلم زیر، «دونلی نوازی» یا همان نواختن «نی جفتی» (ساز زدن با دو نی بطور همزمان) را نشان می‌دهد؛ هنری که در موسیقی بلوچستان معنا می‌یابد.
نفوذ و تأثیر متقابل فرهنگ‌های بلوچی و هندی باعث شده است که طی چند قرن اخیر موسیقی بلوچی از تأثیرات موسیقی هندی دور نماند. طی سالیان دراز بلوچستان بیش از آنکه زیر نفوذ فرهنگی ایران قرار داشته باشد، با جلوه‌های مادی و معنوی فرهنگ هند مواجه بوده است. با وجود این، مردم بلوچ توانسته‌اند بخش مهمی از فرهنگ اصیل و پویای خود را کماکان حفظ کنند.
به روایتگر موسیقی این منطقه «پهلوان» می‌گویند. جایگاه و کارکرد پهلوان در بلوچستان را شاید بشود با عاشق‌های آذربایجان، بخشی‌های ترکمن‌صحرا و شمال خراسان مقایسه کرد. پهلوان‌های بلوچ در گذشته نه تنها راوی واقعیات تاریخی، حماسی و عشقی بوده‌اند، بلکه گاه در خود رویدادها نیز تأثیر می‌گذاشتند.
موسیقی بلوچستان با نام «شیر محمد اسپندار» و ساز «نی جفتی» یا «دونلی» او گره خورده است. پهلوان موسیقی بلوچی در سال ۱۳۱۰ هجری خورشیدی در بمپور بلوچستان دیده به جهان گشود. در نوجوانی به پاکستان رفت و در سال ۱۳۳۷ پس از کسب تجربه در زمینه موسیقی به ایران بازگشت.
دونلی شامل دو نی (مذکر و مؤنث) است که نوازنده هنگام نواختن هر دو نی را در دهان خود قرار داده و نی مونث را اندکی پائین‌تر از نی مذکر قرار می‌دهد. تنها شش سوراخ نی مذکر از محل دمیدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. نی مؤنث وظیفه واخوان را به عهده دارد. سه سوراخ صوتی آن از محل دمیدن ساز گاهی نواخته می‌شوند.
در ایران لیکو شاخص‌ترین و مهم‌ترین مقام در موسیقی شمالی بلوچستان (سرحد) و تا حدودی مترادف با ذهیروک (آواز بنیادی نواحی مرکزی و جنوبی بلوچستان – مکران) است. محتوای موسیقیایی مقام لیکو و اشعار مورد استفاده در آن بیانگر غم و هجران است. این مقام یک بیت موزون و قافیه‌دار دارای مصراع‌های ده هجایی است که مضمون آن را مطالب عاشقانه تشکیل داده است.
آنچه در ادامه می‌بینید دونلی نوازی شیر محمد اسپندار است.
دیدگاهتان را بنویسید