موسیقی ایرانیان – محمّدسعیدِ میری: حمیدرضا دیبازر (متولد ۱۳۵۰-تهران) فارغ التحصیل کارشناسی ارشد آهنگ‌سازی دانشکده موسیقی دانشگاه هنر است. وی در کنار آهنگ‌سازی عضویت هیأت علمی دانشگاه هنر را نیز بر عهده دارد. از جمله آثار دیبازر می‌توان به «کوینتِت برای سازهای بادی چوبی»، «مولود برای پیانو» و «جزیره‌ی پرواز» اشاره کرد. وی جایزه‌ی اول آهنگ‌سازی در دومین فستیوال فرهنگی مهر و جایزه‌ی مسابقه‌ی آهنگ‌سازی ورزش و آواز کمیته‌ی بین المللی المپیک را در کارنامه‌ی خود دارد. در کنسرتی هم که قرار است نوزدهم، بیستم و بیست و یکم مهرماه برگزار شود (با شروین مهاجر)، رهبر ارکستر و آهنگ‌ساز است.
● جناب دیبازر، هدف‌تان از برگزاری این کنسرت چیست؟
کنسرت به دو بخش تقسیم می‌شود. بخش اول مربوط به دستاوردهای آقای مهاجر و تحولات ساز کمانچه و نوازندگان این ساز در طول دو دهه‌ی اخیر است. نیمه‌ی دوم کنسرت دربر گیرنده‌ی مجموعه‌ی تجربیات است که با آهنگ‌سازان مختلف، که هر کدام از یک نسل بوده اند، داشته است. هر کدام از این آهنگ‌سازان از زاویه‌ی خاصی به موسیقی نگاه می‌کنند و همچنین به کمانچه. من فکر می‌کنم علاوه بر این دو مورد، یکی از اهداف این کنسرت ارائه‌ی شکلی متفاوت از قابلیت‌های این ساز است. شکیل‌تر و پروسه‌یافته‌تر از آن‌چه تا کنون در صحنه دیده ایم.
● تمرین با این گروه از کی آغاز شد؟ چه شد که این گروه تشکیل شد؟
آقای مهاجر این موضوع را در ذهن داشتند و با من مشورت‌هایی کرده بودند. سپس اعضا انتخاب شدند و حدوداً یک ماه و نیم است که تمرینات به صورتِ جدی شروع شده است.
● چندتا از قطعات این کنسرت تازه است و پیش‌تر اجرا نشده؟
در حقیقت تمامِ قطعاتِ ساخته شده، آن‌هایی هستند که حاصل همکاری آقای مهاجر با آهنگ‌سازان بوده است. ولی نکته‌ی مهم، جمع‌آوری این آثار پراکنده در قالبی منسجم است. ولی برای من که به عنوان رهبر ارکستر و آهنگ‌ساز در این کنسرت حضور دارم جالب است، برای اثر «توهم جاده»، که متعلق است به دومین آلبوم گروه «فوژان»، وقتی از آقای مهاجر دعوت کردم که در استودیو سولوی آن را برای من بزند، قرار بود همان کار را برای کنسرت اجرا کنیم. منتها فرصت را مناسب دانستم و با توجه به ساختار سازی نوین کار را دوباره تنظیم کردم و تغییراتی در آن دادم تا برای مدیومی جدید آماده بشود. به نظر من این کنسرت ترکیبی است از آن‌چه در گذشته رخ داده با بازبینی جدیدی آهنگ‌سازان بر روی این قطعات. چند قطعه‌ی جدید هم داریم مانند «ضربی» که برای کمانچه و سازهای زهی و کوبه‌ای ساختم.
● به نظر شما در این زمان ریسک نیست کنسرت بی کلام برگزار کنید؟ به هر حال بخش عمده ای از شنوندگان، علاقه به کار باکلام دارند.
خود من سال‌هاست با گروه «فوژان» موسیقی بی‌کلام کار می‌کنم. در این چند سال که کنسرت‌های این گروه را برگزار کردیم، شاهد استقبال مردم و شنوندگان موسیقی بوده ام. دیگر زمان آن رسیده بازنگری داشته باشیم بر این دیدگاه قدیمی که می‌گوید «حضور مردم در کنسرت فقط به خاطر خواننده است». مردم موسیقی را خیلی بهتر از قبل درک می‌کنند. ویژگی‌ها و پیام‌های موسیقایی را می‌فهمند. این منجر شده است قدر آهنگ‌سازان و نوازندگان خوب را خیلی بیش‌تر از قبل بدانند. به نظر من ریسک نیست و علاقه‌مندان موسیقی بی‌کلام زیاد هستند. برخی گروه‌ها دوست دارند اندیشه‌ی خود را مستقل از خواننده و کلام بیان کنند. البته کلِ موسیقی را دربر نمی‌گیرد.
● چندی پیش استاد علیزاده کنسرت خود را در ایران به دلیل شرایط نامطلوب اقتصادی و هزینه‌های زیاد لغو کرد. چرا به گفته‌ی هنرمندان برگزاری یک کنسرت در ایران حتی از اروپا و امریکا نیز گران‌تر است؟
این موضوع، تخصصی ست و نمی‌شود خیلی کوتاه دلایل را گفت. وقتی با چنین موضوعی روبه‌رو هستیم اتفاقات هنری که در جامعه می‌افتد، متصل است به تمام وقایع اقتصادی و اجتماعی آن محیط. اگر بخواهیم منصفانه به قضیه نگاه کنیم، نمی‌توان این مشکل را جدا از مشکلات جامعه‌یِ ما تصور کرد. بارها دیده شده علاقه‌مندان موسیقی اگر ببینند کنسرتی با ویژگی خاصی برگزار خواهد شد، حالا با هزینه‌ای بالا که البته زیاد بودن‌اش قابل بحث است و باید پرسید «گران نسبت به چه؟»، حضور پیدا می‌کنند. ما شرایط اقتصادی مردم را درک می‌کنیم. این یک تعامل است میان مردم و هنرمند. یک هنرمند باید با درایت تمام بسیاری از موارد را در نظر بگیرد. به نظرم می‌توان با توجه به شرایط فعلی، یک راه حل متعادل پیدا کرد.
● برنامه‌ی دیگری در آینده خواهید داشت؟ آلبوم تازه یا کنسرتی دیگر؟
این قدم اول بوده که گروه ما برداشته و سازآرایی نوینی انجام داده است و ترکیب کمانچه و سازهای زهی و کوبه‌ای، تجربه‌ای تازه برای ماست و بازخوردهای کنسرت، گستره‌ی این فعالیت را مشخص می‌کند. باید بگویم از این که با این جمع دارم کار می‌کنم که با این همه دقت و ظرافت تکنیکی و شعور، تک‌تک نوازنده‌ها به خوبی قطعات را بررسی می‌کنند. بسیار زیباست کار کردن با جوانانی که متعهد به کارشان هستند و برای بالابردن راندمان کار بسیار تلاش می‌کنند. این نسل جدید قابلیت‌های بسیار خوبی دارد و هوای موسیقی نوین را به خوبی تنفس می‌کنند و تغییرات اجتماعی و فرهنگی را به خوبی درک کرده و سعی می‌کنند با محیط متناسب باشند. من به عنوان یک مدرّس دانشگاه شاهد انگیزه‌ی جوانان هستم و شما هم قطعاً این پیشرفت را درک کرده اید و باید نسبت به آن‌ها منصف بود و به دیده‌ی مهر به آن‌ها نگاه کرد. امیدورارم بتوانیم به اندازه‌ی توان‌مان به اعتلای موسیقی کمک کنیم.
دیدگاهتان را بنویسید